Infolinia 24/7: 58 775 95 99 / 801 033 200
Placówki medyczne
Podczas ciąży w ciele kobiety dochodzi do wielu zmian – nie tylko fizjologicznych, lecz także anatomicznych. Zmianom tym ulega również macica, która odgrywa niezwykle ważną rolę w układzie rozrodczym kobiety. To właśnie w jej wnętrzu przez całą ciążę rozwija się dziecko. W związku z tym, musi ona zmienić swój rozmiar i dostosować się do nowych warunków. Ważne jest, aby pamiętać, że zmiany te nie kończą się na porodzie, ale trwają również przez cały okres połogu, kiedy to macica stopniowo wraca do wcześniejszych rozmiarów. Na czym polegają zmiany macicy w ciąży? Ile trwa powrót organizmu kobiety do formy sprzed ciąży?
Macica pełni istotną funkcję podczas ciąży. Stanowi bowiem optymalne środowisko dla rozwijającego się płodu. To w jamie macicy następuje implantacja zarodka, a następnie powstaje łożysko i pęcherz płodowy (zbudowany z błon płodowych i wypełniony płynem owodniowym).
Macica znajduje się w jamie miednicy mniejszej, pomiędzy odbytnicą, a pęcherzem moczowym. W macicy wyróżnia się dwie powierzchnie: przednią, zwana powierzchnią pęcherzową oraz tylną, zwaną powierzchnią jelitową. Macica jest połączona u dołu z pochwą, a u góry znajdują się ujścia jajowodów, które łączą ją z jajnikami. Macica odpowiada przede wszystkim za zagnieżdżenie zarodka, a także zapewnienie mu odpowiednich warunków do rozwoju. Ponadto, narząd ten bierze udział w porodzie.
Warto pamiętać, że macica w ciąży ulega znaczącym zmianom anatomicznym i fizjologicznym. Wszystko to spowodowane jest rozwojem płodu oraz zmianami w stężeniach niektórych hormonów. Wczesna faza ciąży charakteryzuje się działaniem estrogenów, które powodują zwiększenie macicy. W kolejnych tygodniach, w miarę rozwoju płodu, macica powiększa się, a także nabiera określonego kształtu, stając się wyraźnie wyczuwalna w badaniach palpacyjnych. Jaki jest wówczas rozmiar macicy? W dziewiątym miesiącu ciąży pojemność macicy może sięgać nawet 5 litrów, a jej wielkość ma wpływ na funkcjonowanie innych narządów w obrębie jamy brzusznej, np. pęcherza moczowego. Z tego powodu, kobieta ciężarna odczuwa potrzebę częstszego oddawania moczu.
W określonych tygodniach ciąży bada się wysokość dna macicy przy użyciu schematu, który pozwala oszacować wiek ciąży oraz ocenić, czy płód rozwija się prawidłowo. W badaniu dna macicy przyjmuje się, że znajduje się ono:
W czasie ciąży, podczas regularnych wizyt u ginekologa, standardowo przeprowadza się badanie wysokości dna macicy. Taka diagnostyka stanowi jeden z elementów kompleksowego badania położniczego, obejmującego wywiad medyczny, badania przedmiotowe i ocenę stanu zdrowia matki i płodu.
Badanie wysokości dna macicy polega na palpacyjnej ocenie położenia dna macicy w jamie brzusznej. Odbywa się ono w pozycji leżącej. Wysokość dna macicy jest mierzona od szczytu kości łonowej do dna macicy i wyrażana w centymetrach jako SF (symphysis-fundus). Lekarz zapisuje wynik pomiaru SF w karcie ciąży, co służy do określenia wieku ciąży oraz monitorowania prawidłowego wzrostu płodu.
Macica w czasie ciąży ulega stopniowemu powiększaniu, co zwykle zaczyna się od pierwszych tygodni i powoduje częstsze wizyty w toalecie (z powodu ucisku na pęcherz moczowy). Największy wzrost macicy następuje pomiędzy drugim a trzecim trymestrem i wtedy to zaczyna uwypuklać się brzuch. Wraz ze wzrostem objętości macicy, utrzymujące ją więzadła również ulegają rozciągnięciu, co z kolei może powodować dyskomfort, a nawet ból krocza i skurcze w tej okolicy. Innymi dolegliwościami, związanymi z powiększaniem się macicy są:
Ponadto, rozciąganie skóry wraz z rozwojem płodu i macicy może doprowadzić do pojawienia się rozstępów, dlatego warto wcześniej zadbać o właściwe nawilżanie skóry.
Skrócenie szyjki macicy bezpośrednio przed porodem jest procesem fizjologicznym, przygotowującym kobietę do zbliżającego się porodu. Jednakże, jeśli objaw ten pojawia się dużo wcześniej, np., w II trymestrze, może to oznaczać niewydolność szyjki macicy, co stwarza niebezpieczeństwo dla dziecka. W efekcie tego często dochodzi do wczesnego porodu lub poronienia. Istnieje kilka metod, zapobiegających temu problemowi. Warto jednak mieć na uwadze fakt, iż to lekarz ginekolog przeprowadza badania i wybiera odpowiedni sposób leczenia – indywidualnie dla każdej kobiety. Do najskuteczniejszych metod zapobiegania niewydolności szyjki macicy można zaliczyć:
Do wykrywania nieprawidłowości w macicy służą różne metody diagnostyczne. Pierwszym z nich jest zwykłe badanie ginekologiczne, podczas którego można wykryć zmiany w kształcie macicy, np. macicę podwójną. Inną popularną metodą jest ultrasonografia (USG), która pozwala uwidocznić obraz jamy macicy w przekroju czołowym i diagnozować zmiany, takie jak rogi czy przegroda. W przypadku potrzeby oceny drożności jajowodów oraz oceny objętości jamy macicy stosuje się histerosalpingografię, czyli badanie przy użyciu specjalnego środka kontrastującego. Kolejną metodą jest histeroskopia, czyli endoskopowa metoda diagnostyczno-zabiegowa, pozwalająca w szczegółowy sposób ocenić wnętrze jamy macicy oraz usunąć ewentualne nieprawidłowe zmiany.
Twardy brzuch to naturalny objaw ciąży, który pojawia się niekiedy około 20 tygodnia ciąży. Jest to objaw skurczów Braxtona-Hicksa, zwanych także skurczami przepowiadającymi – są one fizjologicznym procesem, przygotowującym macicę do porodu. Nie ma powodu do niepokoju, gdyż skurcze macicy w tym okresie są naturalnym procesem i nie powodują żadnych zagrożeń dla matki lub dziecka. Skurcze Braxtona-Hicksa zazwyczaj zaczynają się u góry brzucha i stopniowo schodzą w jego dolną część, trwają od kilku do kilkunastu sekund i występują od kilku do kilkunastu razy na dobę. W trzecim trymestrze ciąży ich częstotliwość wzrasta i mogą one także trwać dłużej, czego wynikiem jest twardość brzucha, utrzymująca się nawet do kilku godzin.
Należy jednak pamiętać, że pojawienie się dodatkowych niepokojących objawów, jak inne dolegliwości bólowe, plamienie lub krwawienie, wymaga natychmiastowej konsultacji lekarskiej.
Połóg to okres, rozpoczynający się od momentu urodzenia dziecka i kompletnego wydalenia popłodu, czyli łożyska wraz z pępowiną i błonami płodowymi. W tym okresie dochodzi do powrotu stanu organizmu matki do tego sprzed ciąży i porodu poprzez proces inwolucji, który obejmuje macicę, dno macicy, powłoki brzuszne, pęcherz moczowy oraz jelita. Podczas połogu ma miejsce: zwijanie się narządów rodnych, gojenie się ran po porodzie, rozpoczęcie oraz stabilizacja laktacji.
Warto pamiętać, że połóg trwa zwykle około 6 tygodni, ale czas ten jest indywidualny dla każdej kobiety. Niektóre matki wracają do sił i dobrej kondycji fizycznej już po półtora miesiąca, podczas gdy inne potrzebują więcej czasu na regenerację organizmu do stanu sprzed ciąży.
W pierwszych dniach połogu, dno macicy znajduje się dość wysoko, blisko pępka. Wszystko ze względu na zmniejszenie napięcia mięśni macicy i zwiększenie napięcia mięśni dna miednicy. Około 5 dni po porodzie dno macicy wraca na swoją pierwotną pozycję, czyli na wysokość, na której znajdowała się tuż po urodzeniu łożyska. jest to połowa odległości między pępkiem, a spojeniem łonowym. Następnie, w ciągu 2-10 dni połogu, dno macicy obniża się o około 1 cm dziennie, aby w końcu osiągnąć pozycję na poziomie spojenia łonowego lub nieco niżej. Po upływie 2 tygodni połogu macica nie jest już wyczuwalna przez powłoki brzuszne. Wraca do swoich rozmiarów sprzed ciąży około 6 tygodni po urodzeniu dziecka, a jej masa wynosi wtedy około 70-100 gramów.
Ponadto, aby macica mogła powrócić do swojego stanu sprzed ciąży, niezbędne są skurcze macicy. Są one objawem prawidłowego procesu inwolucji. W pierwszych 2-3 dniach po porodzie, skurcze te mogą być szczególnie odczuwalne, a także powodować uczucie napięcia i twardości mięśnia macicy. Często towarzyszy temu ból. Co więcej, obkurczanie macicy może być odczuwane podczas karmienia piersią, ze względu na zwiększone wydzielanie hormonu oksytocyny z przysadki mózgowej.
Konsultacja merytoryczna lek. Ireneusz Markowski
Dyrektor Medyczny POLMED
Bibliografia:
W dzisiejszym zabieganym świecie, pełnym stresu i niezdrowej żywności, nasze jelita często są wystawione na różne wyzwania.
Plamki, błyski, paproszki czy muszki pojawiające się przed oczami przeważnie są zupełnie niegroźne, ale czasami mogą świadczyć o poważnej chorobie. Jakie są przyczyny występowania zmian w polu widzenia i czy da się je wyleczyć? Kiedy warto te objawy skonsultować z lekarzem?
Krwotoki z nosa są powszechne – bez względu na wiek i płeć. Mogą być wynikiem urazu, lub stanu chorobowego. Jakie są inne przyczyny? Co zrobić w razie krwawienia? Kiedy krwotoki powinno się skonsultować z lekarzem?
Zasłabnięcie to zaburzenie funkcji życiowych – krótkotrwałe osłabienie organizmu, które samo w sobie zazwyczaj nie jest groźne, ale może być efektem poważnych problemów zdrowotnych. Jakie są przyczyny zasłabnięć? Czym różni się zasłabnięcie od omdlenia? Jak postępować w obu przypadkach?
