Żywieniowa profilaktyka nowotworowa – jak zmniejszyć ryzyko zachorowania za pomocą diety? 

Choroba nowotworowa powstaje wtedy, gdy grupa nieprawidłowych komórek, powstających na drodze mutacji, zaczyna w niekontrolowany sposób rosnąć, a nasz organizm nie jest w stanie zahamować tego procesu i zniszczyć komórek nowotworowych. Wówczas namnażające się komórki łączą się w większe skupiska lub guzy. Jeśli przestaną się one rozprzestrzeniać i rosnąć, zwykle mamy do czynienia z nowotworem łagodnym. W przeciwnym wypadku dochodzi do powstania złośliwej zmiany, a więc raka.  

W jaki sposób możemy zmniejszyć ryzyko zachorowania na nowotwór? Jednym z istotnych elementów profilaktyki jest m.in. odpowiednia dieta. W poniższym artykule opowiemy o tym, jak dieta powiązana jest z ryzykiem zachorowania, których produktów należy unikać oraz co i jak jeść, aby ograniczyć ryzyko wystąpienia i rozwoju choroby nowotworowej.  

Dieta a ryzyko zachorowania na nowotwór 

Wśród czynników, zwiększających ryzyko zachorowania na nowotwór oraz inne choroby, Światowa Organizacja Zdrowia wymienia m.in. palenie papierosów i wyrobów tytoniowych, zanieczyszczenia powietrza, spożywanie alkoholu, niezdrową dietę oraz brak odpowiedniej ilości aktywności fizycznej. Co więcej, WHO szacuje, że poprzez wyeliminowanie czynników ryzyka możliwe byłoby zmniejszenie ilości zachorowań nawet o 30-50%¹. Ogromne znaczenie w profilaktyce nowotworowej ma zatem zdrowy styl życia, a w tym – odpowiednia dieta. W jaki sposób może ona wpływać na ryzyko zachorowania na nowotwór? 

Zdrowa, zbilansowana dieta to przede wszystkim recepta na utrzymanie prawidłowej masy ciała. Ta z kolei znacząco zmniejsza ryzyko zachorowania na nowotwory oraz inne choroby. Wynika to m.in. z tego, że z nadmiarem tkanki tłuszczowej często wiąże się także nieodpowiedni poziom hormonów – m.in. estrogenów u kobiet, które mogą być odpowiedzialne za przyspieszony rozwój komórek nowotworowych. Nie oznacza to oczywiście, że u osób szczupłych, które utrzymują prawidłową masę ciała i stosują zdrową dietę wystąpienie i rozwój nowotworu są niemożliwe.  

Co więcej, mówiąc o zdrowej diecie, należy zaznaczyć również, że niektóre produkty, takie jak warzywa i owoce mogą bezpośrednio chronić nas przed rozwojem nowotworów. Są one bowiem bogate w antyoksydanty, dzięki którym możliwe jest zwalczanie wolnych rodników, odpowiedzialnych za uszkadzanie komórek, a w efekcie – za powstawanie nowotworów.  

Pamiętaj jednak o tym, że odpowiednia dieta to nie tylko owoce i warzywa. Oprócz zdrowych, pełnowartościowych produktów, które należy na stałe włączyć do jadłospisu, istnieją również te, które powinniśmy znacząco ograniczyć, a najlepiej całkowicie wykluczyć. Warto zaznaczyć także, że do zdrowego odżywiania, dzięki któremu możliwe będzie zmniejszenie ryzyka zachorowania na nowotwór, podejść należy wszechstronnie i kompleksowo – wykluczenie jednego niezdrowego składnika nie przyniesie oczekiwanych rezultatów. Proces rozwoju komórek nowotworowych jest bowiem złożony – zwykle wpływa na niego nie pojedynczy czynnik, a kombinacja wielu składowych. Sprawdź zatem czego unikać oraz jakie produkty spożywać, aby ograniczyć ryzyko zachorowania na nowotwór. 

Jakie produkty mogą zwiększać ryzyko rozwoju nowotworu? 

Mówiąc o żywieniowej profilaktyce nowotworowej, warto zacząć od produktów, których spożycie należy mocno ograniczyć lub wykluczyć. Przede wszystkim, niezwykle szkodliwe dla naszego organizmu są różnorodne napoje alkoholowe. Alkohol jest bowiem substancją rakotwórczą. Jego częste spożywanie, zwłaszcza w dużych ilościach może zwiększać zatem ryzyko wystąpienia choroby nowotworowej. Najlepszym rozwiązaniem będzie więc zmniejszenie lub całkowite zaprzestanie spożywania napojów alkoholowych. Omawiając płynne produkty, które warto ograniczyć lub całkowicie wykluczyć ze swojej diety, należy wskazać również na napoje słodzone. Według badań zwiększają one bowiem ryzyko wystąpienia nowotworu trzustki. Co z innymi produktami spożywczymi? 

Ograniczyć należy również spożycie mięsa czerwonego, a więc wieprzowiny, wołowiny czy baraniny – ich ilość nie powinna przekraczać 500 g na tydzień. Ponadto, szkodliwe dla naszego organizmu są także produkty mięsne, które zostały przetworzone (np. szynka, bekon, kiełbasa), a więc poddane suszeniu, wędzeniu czy konserwacji. Unikać należy również produktów wysokoprzetworzonych, wysokokalorycznych, zawierających duże ilości cukru oraz soli. 

Co i jak jeść, by zmniejszyć ryzyko zachorowania na nowotwór? 

Oprócz wspomnianych wyżej owoców i warzyw, bogatych w antyoksydanty, dieta antyrakowa powinna uwzględniać również produkty pełnoziarniste oraz ryby. Czemu są one tak istotne? 

Pełnoziarniste produkty to cenne źródło błonnika. Co więcej, chronią one przed gwałtownymi skokami poziomu glukozy we krwi, dzięki czemu możliwe jest uzyskanie poczucia sytości bez konieczności spożywania dużych ilości pożywienia. To z kolei znacznie ułatwia utrzymanie prawidłowej masy ciała, która jest bardzo istotna w kontekście zmniejszania ryzyka zachorowania na nowotwór. Równie ważne są ryby, które stanowią źródło nienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3. Ryby powinniśmy jeść minimum dwa razy w tygodniu. Należy jednak pamiętać o tym, że nie powinny być one smażone, ponieważ wówczas tracą swoje cenne właściwości.  

Zdrowa, zbilansowana dieta to także odpowiednie ilości spożywanych produktów. Nadmiar dostarczanych kalorii przy jednoczesnym braku odpowiedniego poziomu aktywności fizycznej może bowiem prowadzić do otyłości, a w efekcie zwiększać ryzyko zachorowania na choroby nowotworowe. Pamiętajmy zatem o spożywaniu zalecanych produktów w odpowiednich ilościach oraz o codziennej aktywności fizycznej. Niezwykle istotna jest również regularność – zadbajmy o to, aby zdrowe nawyki żywieniowe stały się nieodłącznym elementem naszego życia.