Wpływ jedzenia na zdrowie

O tym, że „ruch to zdrowie” słyszał chyba każdy. Podobnie jest z hasłami o zdrowym odżywianiu – dieta powinna być zbilansowana, dostosowana do trybu życia, oparta na jak najmniej przetworzonych produktach.

Nie można zapominać również o odpowiednim nawodnieniu. Problem polega na tym, że teoria to jedno, a praktyka to drugie – ludzie często lekceważą wpływ jedzenia na zdrowie.

Wpływ diety na zdrowie

O tym, że wpływ diety na zdrowie jest naprawdę bardzo duży, mówi się coraz więcej. Badania naukowe zakrojone na szeroką skalę potwierdzają związek pomiędzy spożywanymi pokarmami a m.in. przebiegiem procesów metabolicznych, wydzielaniem hormonów, tempem odbudowy komórek oraz ryzykiem występowania niektórych chorób. Pożywienie dostarcza nie tylko składników odżywczych niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Oddziałuje na procesy chemiczne zachodzące w mózgu, w tym może podnosić sprawność intelektualną. Działa to również w drugą stronę – niewłaściwa dieta to znaczy brak dbałości o prawidłowe komponowanie posiłków, właściwą podaż makroskładników takich jak białka, tłuszcze i węglowodany oraz mikroskładników, czyli witamin i minerałów wpływa negatywnie na organizm.

Udowodniono m.in., że regularne spożywanie nienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3 i omega-6 znacznie ogranicza ryzyko zachorowania na nadciśnienie tętnicze, miażdżycę, wystąpienia zawału serca i udaru mózgu. Badania pokazują również, że antyoksydanty, inaczej przeciwutleniacze, występujące w warzywach (m.in. papryce, czarnej porzeczce, pomidorach, marchewce, szpinaku i dyni) opóźniają procesy starzenia, a także wpływają na wzmocnienie odporności.

Zasady zdrowego odżywiania

Zatem jak zdrowo się odżywiać? Wielokrotnie słyszy się, że jedne produkty należy włączyć do jadłospisu, inne wykluczyć, pamiętać o superfoods, pięciu posiłkach dziennie, piciu minimum 2 litrów wody na dobę oraz czytaniu składów na opakowaniach. Które z tych wytycznych rzeczywiście mają sens? Jedzenie mniejszych porcji co 3 do 4 godziny nie doprowadza do powstania uczucia głodu i umożliwia właściwy przebieg procesu trawienia. Nawodnienie nie tylko wpływa na wygląd skóry, lecz także usprawnia oczyszczanie organizmu z toksyn. Ograniczenie ilości produktów bogatych w tłuszcze trans i wprowadzenie na ich miejsce owoców oraz warzyw pozwala dostarczyć niezbędnych witamin i minerałów. Kluczowe jest również odpowiednie komponowanie posiłków. Jeżeli nie ma się wiedzy w tym zakresie, a jednocześnie chciałoby się pozbyć zbędnych kilogramów albo wręcz przeciwnie – przytyć – najlepiej zdać się na pomoc dietetyków.

A co z tak zwaną piramidą żywności? Piramida żywienia, czyli ilustracja prezentująca zalecany przez Instytut Żywności i Żywienia w Warszawie sposób odżywiania, według najnowszych wytycznych powinna opierać się na aktywności fizycznej uprawianej przynajmniej 30–45 minut dziennie. Podstawą diety mają być owoce i warzywa dodawane do każdego posiłku, produkty zbożowe (najlepiej pełnoziarniste), nabiał w ograniczonej ilości (np. 2 szklanki mleka na dobę), mięso (w miarę możliwości zaleca się, aby czerwone mięso zastępować chudym drobiem, rybami i roślinami strączkowymi). Na szczycie piramidy znajdują się tłuszcze – to ich powinno się spożywać proporcjonalnie najmniej.

Trzeba jednak pamiętać, że te wręcz mityczne zasady zdrowego odżywiania są jak najbardziej aktualne, ale nie da się ich zastosować do wszystkich i w każdej sytuacji. Prawidłowe odżywianie to nie tylko eliminacja wysokoprzetworzonej żywności, w tym fastfoodów czy jedzenie co 3 godziny. Organizm, w zależności od stanu zdrowia, ma własne potrzeby, na które należy reagować. Nieco inaczej powinna się odżywiać kobieta w ciąży, mężczyzna ciężko pracujący fizycznie, nastolatek w okresie wzrostowym i kobieta po 60. roku życia.

Warto regularnie wykonywać badania profilaktyczne, szczególnie, gdy stosuje się diety wykluczające, np. wegetariańską lub wegańską. Wówczas na podstawie wyników można wdrożyć do swojej diety suplementy normalizujące poziom witaminy B12 czy żelaza.