Infolinia 24/7: 58 775 95 99 / 801 033 200
Tran jest szeroko stosowanym olejem odzwierzęcym, najczęściej mówi się o nim w kontekście podnoszenia odporności. Tradycja jego spożywania, jak i opatentowany proces jego produkcji oraz oczyszczania pochodzi z Norwegii. To tam pierwszy raz zaobserwowano, że ludzie z wybrzeża spożywający tran cieszą się dobrym zdrowiem. Z tego artykułu dowiesz się jakie właściwości prozdrowotne ma tran, czy można go stosować u dzieci i jakie są przeciwskazania do stosowania tranu.
Tran to olej pozyskiwany z wątroby dorsza lub innych ryb dorszowatych. Zawiera kwasy tłuszczowe z grupy omega-3, niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania komórek, których nasz organizm nie produkuje samodzielnie. Tran jest też źródłem witaminy A i D oraz sprzyja wchłanianiu wszystkich witamin rozpuszczalnych w tłuszczach.
Warto zatem spożywać tran w trakcie lub po posiłku. Tradycja produkcji spożywania trany pochodzi z wybrzeża Norwegii, gdzie zaobserwowano że osoby spożywające ryby morskie i tran są zdrowsi. Wzbogacenie diety o tran jest szczególnie polecane w okresie jesienno-zimowym, stosuje się go również u dzieci i kobiet w ciąży oraz w okresie karmienia piersią.
Tran jest skarbnicą głównie dwóch niezwykle ważnych nienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3 – kwasu eikozapentaenowego (EPA) i dokozaheksaenowego (DHA), które odgrywają kluczową rolę w funkcjonowaniu układu sercowo-naczyniowego, układu nerwowego oraz układu odpornościowego.
Kwasy tłuszczowe wchodzą w skład każdej żywej komórki i stanową znaczny procent składu samego mózgu. Badania sugerują, że kwasy omega-3 zawarte w tranie obniżają poziom trójglicerydów, wspierają prawidłowe ciśnienie krwi oraz zapobiegają odkładaniu się blaszki miażdżycowej w naczyniach krwionośnych.
DHA, jeden z kwasów omega-3, jest kluczowym składnikiem błon komórkowych neuronów, co sprawia, że suplementacja tranem może poprawiać koncentrację, pamięć, a także wspierać leczenie stanów depresyjnych. Duże badanie kohortowe wykazało, że regularne stosowanie suplementów zawierających olej rybi może być korzystne w przypadku progresji chorób sercowo-naczyniowych, od migotania przedsionków do poważnych chorób sercowo-naczyniowych związanych zwiększonym ryzykiem śmierci.
Kwas eikozapentaenowy (EPA) obniża stężenie lipidów oraz ich odkładanie w wątrobie. Ponadto, dzięki właściwości rozszerzania naczyń obniża ciśnienie krwi, co działa kardioprotekcynie, np. zmniejszając ryzyko zawału serca. Jest to szczególnie ważne dla pacjentów z podwyższonym ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych.
Co istotne, połączenie działania kwasów EPA i DHA korzystnie wpływa na procesy odpornościowe i obniża poziom markera stanu zapalnego CRP, a także może skracać czas trwania infekcji. Badanie wśród kobiet z cukrzycą ciążową wykazało, że suplementacja olejem z wątroby dorsza skutecznie obniżyła poziom glukozy we krwi, lipidów, CRP i HOMA-IR (wskaźnik oceny stopnia insulinooporności) oraz częstość powikłań okołoporodowych.
Tran zawiera także niezwykle cenne witaminy A i D. Witamina A wspiera regenerację naskórka, dobry stan włosów i paznokci oraz zdrowie skóry i jej ochronę przed przedwczesnym starzeniem. To kluczowa witamina niezbędna dla prawidłowego widzenia, szczególnie po zmroku. Witamina A uczestniczy również w procesie produkcji czerwonych krwinek.
Natomiast witamina D zawarta w tranie, wspomaga wchłanianie wapnia, co przekłada się na mocne kości i zęby, a także jest szczególnie istotne dla dzieci w okresie wzrostu oraz osób starszych narażonych na osteoporozę. Jest to witamina niezbędna dla prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego i dobrego samopoczucia. Jej niedobór może objawiać się osłabieniem, obniżeniem nastroju, bezsennością lub bólami kości i stawów.
Badania sugerują, że obniżone stężenie witaminy D we krwi przyczynia się do powstawania chorób metabolicznych, sercowo-naczyniowych, zaburzeń neuropsychiatrycznych (np. depresji), zaburzeń hormonalnych i objawów ze strony układu pokarmowego. Coraz częściej podkreśla się znaczenie prawidłowego poziomu witaminy D w zmniejszeniu ryzyka rozwoju cukrzycy oraz chorób autoimmunizacyjnych.
Warto pamiętać, że fizjologicznie witamina D jest produkowana w skórze pod wpływem działania promieni słonecznych. Jednak w Polsce, w okresie od października do kwietnia, ze względu na niewielkie nasłonecznienie, mogą powstawać niedobory. Szczególnie, że nie zawsze możemy korzystać z promieni słonecznych podczas krótkiego zimowego dnia. Innymi źródłami witaminy D jest żywność, np. tłuste ryby morskie, jajka, masło i sery, jednak zwykle nie spożywamy ich w dostatecznej ilości.
W zdrowej diecie powinny znajdować ryby morskie zawierające kwasy omega-3. Zaleca się spożywanie tłustych ryb morskich dwa razy w tygodniu. Często jednak trudno sprostać tym zaleceniom, wtedy warto sięgnąć po suplementację. Oto kilka wskazań do stosowania tranu:
Tranu nie powinny spożywać osoby przyjmujące leki przeciwzakrzepowe i pacjenci z chorobami nerek. Kobiety w ciąży i karmiące piersią powinny otrzymywać suplementację min. 200 mg DHA dziennie (nawet 400–600 mg DHA dziennie, jeżeli kobieta nie je ryb). Tran nie jest przeciwwskazany w ciąży, jednak ze względu na zawartość witaminy A, powinien być stosowany z umiarem, szczególnie gdy kobieta spożywa wiele produktów z witaminą A.
Tran może być spożywany przez niemowlęta i dzieci. Warto go włączyć do diety szczególnie, jeżeli mama podczas karmienia piersią nie spożywa ryb i w dalszych etapach życia dziecko nie je ich w odpowiedniej ilości. Szczególnie ważne jest to dla prawidłowego rozwoju układu nerwowego, w tym mózgu i działania układu odpornościowego. Kwas dokozaheksaenowy wspiera działanie siatkówki, poprawia procesy zapamiętywania i nauki, a także warunkuje prawidłowy rozwój intelektualny niemowląt i dzieci.
Badanie potwierdzają, że EPA i DHA zmniejszają syntezę prozapalnych cytokin: interleukiny-1 i czynnika martwicy nowotworów oraz obniżają poziom markera stanu zapalnego CRP. Zatem kwasy tłuszczowe omega-3 i witaminy zawarte w tranie mają właściwości przeciwzapalne, antyoksydacyjne i przeciwnowotworowe.
Jeżeli chcemy podawać tran dziecku lub stosować tran u mamy karmiącej, ważne, żeby produkt pochodził ze znanego źródła i od zaufanego producenta, który na pewno pozyskuje ten olej z dorszy wiadomego pochodzenia i posiada rekomendacje. Należy zapoznać się z dawkowaniem i sposobem przechowywania produktu i nie przekraczać zalecanej dawki.
W przypadku wątpliwości zawsze warto skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem suplementacji, aby dopasować dawkę i upewnić się, że nie występują przeciwwskazania.
Zaleca się spożywanie ryb przynajmniej dwa razy w tygodniu. Jeśli jednak nie jest to możliwe, warto suplementować omega-3 właśnie w postaci tranu. Może to być szczególnie korzystne w okresie jesienno-zimowym, w okresie ciąży i karmienia piersią oraz u dzieci. Warto sięgnąć po tran przy nawracających infekcjach, zwiększonym ryzyku schorzeń sercowo-naczyniowych, chorobach autoimmunizacyjnych oraz neurologicznych i psychicznych.
Tran można kupić w postaci płynnej, o smaku neutralnym lub z dodatkiem aromatów owocowych, ale jest też dostępny w postaci żelków i kapsułek. Jego dawkowanie zależy od wieku, diety i od tego jaką formę produktu wybraliśmy. Tran można stosować długofalowo, warto tylko zwrócić uwagę, by był on z dobrego źródła i dawki uwzględniały zalecenia na opakowaniu oraz uwzględniały, co znajduje się w ewentualnych innych przyjmowanych suplementach.
Zalecane spożycie kwasów tłuszczowych długołańcuchowych omega-3 u dzieci między 1-3 rokiem życia wynosi 150–200 mg na dobę. W przypadku dzieci, które nie spożywają regularnie ryb, należy uwzględnić suplementację tych kwasów.
Warto wiedzieć, że nazwa tran odnosi się tylko i wyłącznie do oleju z wątroby dorsza. Olej z wątroby rekina różni się składem, a co za tym idzie właściwościami prozdrowotnymi. Jednak o obu tych olejach możemy usłyszeć w kontekście odporności.
Tran (olej z wątroby dorsza) zawiera więcej kwasów omega -3, które są nam niezbędne, a nie produkujemy ich w naszym organizmie. Natomiast olej z wątroby rekina czasami mylnie i nieprawidłowo nazywany tranem, ma mniej kwasów tłuszczowych omega -3, ale zawiera naturalne immunomodulatory – alkiloglicerole i skwalen.
Alkiloglicerole to tłuszcze estrowe, które istotnie działanie immunomodulujące, wspierają syntezę białych krwinek i podziały komórkowe. Naturalnie występują w mleku kobiecym, śledzionie, szpiku kostnym i wątrobie. Związki te charakteryzują się dużą bioaktywnością i w kompozycji z innymi składowymi oleju z wątroby rekina, stosowane są w leczeniu niedoborów odporności i nowotworów. Drugi z immunomodulatorów – skwalen to substancja występująca też w oliwie z oliwek, choć w mniejszej ilości niż w oleju z rekina. Niewielkie ilości skwalenu występują w skórze i gruczołach łojowych. Skwalen również ma działanie wspierające odporność, czyli wspiera produkcję białych krwinek, ma też korzystny wpływ na skórę.
Tran, czyli olej pozyskiwany z wątroby dorsza i innych ryb z rodziny dorszowatych, od wieków jest ceniony za swoje niezwykłe właściwości prozdrowotne. Poza korzystnym wpływem kwasów tłuszczowych EPA i DHA na układ sercowo-naczyniowy i nerwowy, zawartość witaminy D i A sprzyja korzystnemu wpływowi tranu na zdrowie układu mięśniowo-szkieletowego, odpornościowego, hormonalnego, skóry oraz oczu. Jego regularne spożywanie może przyczynić się do lepszego funkcjonowania organizmu, szczególnie jeżeli nie spożywamy wystarczającej ilości tłustych ryb morskich.
Spożywanie nienasyconych kwasów omega-3 szczególnie poleca się kobietom w ciąży i karmiącym piersią, niemowlętom, dzieciom oraz osobom starszym. Kluczowe jest jednak by pochodziły one produktów dobrej jakości, znanego pochodzenia i posiadały odpowiednie rekomendacje rekomendacje.
Informacja:
Artykuły opublikowane na stronie POLMED Zdrowie, nie pełnią funkcji konsultacji medycznej ani nie wyrażają opinii specjalistów i lekarzy. Prezentowane treści stanowią ogólne wskazówki i nie mogą być traktowane jako wyznacznik przy podejmowaniu decyzji dotyczących modyfikacji diety lub terapii, nawyków lub określaniu zmiany dawkowania leków oraz innych substancji leczniczych. Przed podjęciem działań, które mogą wpłynąć na Twoje życie, zdrowie lub samopoczucie, skonsultuj się z lekarzem lub specjalistą.
Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za ewentualne konsekwencje, wynikające z wykorzystania porad i informacji zawartych na stronie, bez wcześniejszej konsultacji z profesjonalistą.
W 2023 roku średnia długość życia mężczyzny w Polsce wynosiła 74,7 roku, zaś kobiety 82 lata. To więcej w porównaniu do 2022 o 1,3 oraz 0,9 roku. Z danych Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowego Instytutu Badawczego (NIZP-PIB) wynika, że to choroby układu sercowo-naczyniowego w 2021 roku były najczęstszym powodem śmierci w Polsce. Na co jeszcze chorują i umierają Polacy?
Kamienie żółciowe to złogi powstające w pęcherzyku oraz przewodach żółciowych. Prowadzą one do kamicy pęcherzyka żółciowego, jednej z najczęstszych chorób przewodu pokarmowego w Europie, objawiającej się silnym, napadowym bólem określanym mianem kolki żółciowej. Kamienie które powstają w drogach żółciowych i nie przedostają się do pęcherzyka żółciowego mogą powodować rzadszą postać kamicy żółciowej – kamicę przewodową. Jak postępować w przypadku kamieni w pęcherzyku żółciowym? Czy można ich uniknąć i czy zawsze konieczna jest operacja?
Salmonelle to jedne z najbardziej znanych chorobotwórczych bakterii, głównie za sprawą wywoływanych przez nie dolegliwości żołądkowo-jelitowych. Zwłaszcza w okresie letnim często słyszymy o zatruciach pokarmowych wywołanych przez te szczepy. W Polsce świadomość społeczna w tym zakresie z roku na rok jest coraz większa.
Skład flory bakteryjnej jelit ma bardzo duże znaczenie dla ogólnego stanu organizmu. Mikrobiota — ekosystem tworzony przez bakterie w przewodzie pokarmowym ma bardzo duże znaczenie dla zdrowia człowieka. M.in. wpływa na wchłanianie witamin i minerałów, usprawnia proces trawienia, wzmacnia układ immunologiczny i polepsza nastrój. Żeby poprawić stan mikrobioty, warto sięgać po probiotyki i prebiotyki w odpowiedniej ilości. Czym różni się probiotyk od prebiotyku? Jakie są najbardziej znane szczepy probiotyczne? Odpowiadamy!
