Płaskostopie u dorosłych i dzieci – przyczyny deformacji i metody leczenia

Powrót

Płaskostopie – rodzaje, przyczyny, ćwiczenia na płaskostopie

Płaskostopie może znacznie ograniczyć aktywność ruchową i powodować bolesne dolegliwości. Przez to stanowi poważny problem dla osób, pragnących uprawiać sport oraz pracujących w zawodach wymagających stania. Należy ono do bardzo częstych schorzeń i zgodnie z szacunkami cierpi na nie nawet 40 proc. populacji.

Czym jest płaskostopie?

Płaskostopie nazywane jest potocznie platfusem, Polega na obniżeniu się łuku podłużnego stopy oraz obniżenia sklepienia poprzecznego stopy i pełne przyleganie podeszwy do podłoża. Warto wiedzieć, iż sklepienie stopy poza kośćmi utrzymują więzadła, mięśnie i ich ścięgna. W sytuacji osłabienia mięśni lub nadmiernego rozciągnięcia więzadeł sklepienie stopy obniża się i powoduje płaskostopie.

Gdy przyjrzymy się zdrowej stopie, możemy dostrzec, że układa się ona w łukowatą krzywiznę, a jej kości kształtują się w linii prostej. Styka się ona z podłogą trzema punktami – piętą, pierwszą kością śródstopia oraz piątą kością śródstopia. Kiedy jednak więzadła są zbyt słabe albo ciężar, który dźwigają, jest zbyt duży, aby utrzymać prawidłowy układ stopy, dotyka ona do podłoża całą swoją powierzchnią zamiast wspomnianymi trzema punktami.

Objawy płaskostopia


Objawami płaskostopia są bóle stóp i łydek, które nasilają się coraz bardziej podczas chodzenia oraz odciski pojawiające się na podeszwach stóp. Bezpośrednim objawem płaskostopia jest również obrzęk stóp utrudniający stanie i chodzenie.

Jeśli cierpimy na płaskostopie poprzeczne, może ono powodować zwyrodnienia kości, deformację stóp i tzw. koślawy paluch.

Dodatkowo platfus może objawiać się również nadmierną potliwością stóp, pieczeniem, świądem, a nawet grzybicą paznokci oraz zaburzeniami krążenia. Bóle mogą przenosić się również na kończyny i staw kolanowy, wywoływać stany zapalne torebek i więzadeł stawowych w stopie. Nieleczone płaskostopie daje następujące objawy:

  • bóle w okolicy podbicia,
  • rogowacenie podeszwowej części śródstopia,
  • modzele oraz odciski występujące w okolicy podeszwowej,
  • zmiany zwyrodnieniowe np. jak haluksy,
  • pocenie stóp, nawracające grzybice,
  • nagniotki i odciski,
  • zaburzenia krążenia,
  • pieczenie, wrażliwość czuciowa,
  • obrzęki,
  • pajączki i krwiaki,
  • ciężki kołyszący się chód,
  • męczliwość stóp,
  • stawianie stóp lekko na zewnątrz.

Rodzaje płaskostopia

Warto wiedzieć, iż rozróżniamy dwa różniące się od siebie rodzaje płaskostopia. Może być ono podłużne oraz poprzeczne. Podłużne polega na obniżeniu łuku podłużnego stopy, przez co dotyka ona podłoża całą swoją powierzchnią. Z kolei płaskostopie poprzeczne to obniżenie sklepienia poprzecznego w stopie.

Płaskostopie poprzeczne

Ten rodzaj płaskostopia można rozpoznać poprzez nienaturalnie wyglądającą szeroką stopę spowodowaną obniżeniem sklepienia poprzecznego stopy, gdyż cechuje się spłaszczeniem stopy w jej poprzecznym wymiarze. Przy tym schorzeniu dochodzi do poszerzenia przodostopia i całkowitym obciążeniu go. Jest ono charakterystyczne dla osób noszących na co dzień obuwie na wysokich obcasach i związane z rozejściem się kości śródstopia. Powoduje ono ból i pieczenie pod podeszwami, a także częste występowanie odcisków i modzeli.

Płaskostopie podłużne

W tej odmiana płaskostopia charakterystyczne jest obniżenie łuku przyśrodkowego stopy. Jest ona wówczas pozbawiona wyprofilowania i traci możliwości amortyzacyjne, powodując negatywny wpływ na niemal każdą część narządu ruchu.

Płaskostopie podłużne jest wynikiem nadmiernych obciążeń stóp. Zmiany, które z niego wynikają, mogą prowadzić do zmian zwyrodnieniowych stawów i wymagać leczenia chirurgicznego. Ten rodzaj płaskostopia łatwo jest zaobserwować gołym okiem, gdyż stopa nie jest przy nim odpowiednio wyprofilowana.

Bardzo często obydwa rodzaje płaskostopia poprzeczne oraz podłużne współwystępują.

Płaskostopie – rozpoznanie

Ludzka stopa składa się z 26 kości, tworzących 33 stawy, scalanych przez 21 mięśni stopy i więzadeł. Prawidłowo wysklepiona ma kształt łuku po stronie podeszwowej. Jest on bardzo istotny dla właściwego poruszania, ponieważ zapewnia amortyzację podczas chodzenia lub biegania oraz daje stabilne podparcie. Decyduje też o sposobie naszego chodu.

Ludzie, cierpiący na płaskostopie mają ten łuk mocno wypłaszczony i nie posiadają prześwitu pomiędzy śródstopiem a piętą ani wydrążenia po stronie przyśrodkowej, co można bez trudu dojrzeć na zdjęciu podczas badania stopy na podoskopie.

W płaskich stopach jest również zmieniona oś pionowa powodująca, że stopy będą skierowane na zewnątrz. Płaskostopie wpływa również na nierównomierny rozkład masy ciałaOrtopeda może je zdiagnozować dzięki specjalnemu urządzeniu zwanemu podoskopem.

Najczęstszym objawem płaskostopia jest ból stóp nasilający się po długich marszach lub wielu godzinach spędzonych w pozycji stojącej.

Przyczyny płaskostopia

Płaskostopie może być wrodzone albo nabyte, choć to pierwsze zdarza się niezwykle rzadko. Natomiast nabyte może mieć wiele różnych przyczyn. Podstawową jest niewydolność mięśni, odpowiedzialnych za prawidłowe utrzymywanie krzywizny w stopie. Jest ona wywołana najczęściej nadwyrężaniem stóp siedzącą lub stojącą pracą, chodzeniem w niewygodnym obuwiu oraz w szpilkach, a także noszeniem za ciasnych butów

Płaskostopie może też być spowodowane chodzeniem tylko po równym i twardym podłożu, na którym stopa nie jest zmuszona do pracy. Do innych przyczyn należą również niewłaściwie dobrane obuwie, zaburzenia budowy anatomicznej, koślawe kolana, różna długość kończyn, specyficzna budowa kości stopy oraz zaburzenia w rdzeniu kręgowym.

Płaskostopie najczęściej pojawia się też u osób z nadwagą, z powodu nadmiernego obciążenia stóp. Do najczęstszych przyczyn płaskostopia należą czynniki genetyczne, a także bardzo intensywna aktywność fizyczna, wiek, a wraz z nim wzrastająca podatność na upadki oraz ciąża. Płaskostopie powoduje też nieprawidłowe połączenie pomiędzy kośćmi tyłostopia.


Najbardziej powszechne przyczyny płaskostopia to:

  • osłabienie siły mięśniowej stopy,
  • noszenie butów na wysokim obcasie,
  • stojąca praca na twardym podłożu,
  • nadwaga,
  • niewłaściwie dobrane obuwie,
  • nadmierne obciążenia stopy, np. stojąca praca na twardym podłożu,
  • uszkodzenie więzadeł oraz stawów, a także mięśni stopy,
  • wrodzona wiotkość więzadeł stopy.

Płaskostopie – skutki

Nieleczone płaskostopie może wpływać na upośledzenie całego narządu ruchu. Zwiększa ryzyko deformacji takich jak paluch koślawy i palce młotkowate, utrudnia chodzenie, może wywoływać stany przeciążeniowe i zapalne stawów oraz więzadeł stopy, obrzęki stóp oraz dolegliwości bólowe zarówno samych stóp, jak i łydek, bioder oraz kręgosłupa.


Niewłaściwy nacisk na podłoże skutkuje tworzeniem się bolesnych odcisków. Długotrwałe i nieleczone płaskostopie podłużne, może doprowadzić do rozwoju stanów zapalnych przeciążonych torebek i więzadeł stopy.

Płaskostopie u dzieci

Płaskostopie u niemowląt i małych dzieci jest stanem fizjologicznym, ponieważ formowanie się łuku stępu trwa przez jakiś czas. Platfus zwykle zanika w wieku od 2 do 3 lat. Bywa jednak, że łuk stopy nie wykształca się prawidłowo, nie następuje pełne zejście się kości, a mięśnie i więzadła są dalej wiotkie.


Należy pamiętać, że płaskostopie jest chorobą wieku dziecięcego, która nieleczona może spowodować trwałe odkształcenie, niestabilność i ból. To, co powinno zaniepokoić rodzica w pierwszej kolejności, to częste narzekanie dziecka na ból, tkliwość lub skurcze stópprzenoszenie pięt na zewnątrz i niezdarność podczas chodzenia. W takiej sytuacji należy skontaktować się z ortopedą, który zbada stopy dziecka. W celu szczegółowej diagnostyki może on zlecić wykonanie dodatkowych badań. Niezbędne może okazać się wówczas zdjęcie rentgenowskie, tomografia komputerowa albo rezonans magnetyczny.


Płaskostopie u dzieci może być elastyczne lub sztywne. To pierwsze charakteryzuje się normalnym łukiem, przy kończynach odciążonych, który zanika podczas stania. Przy płaskostopiu sztywnym łuk jest sztywny i płaski nie tylko w pozycji stojącej, ale i siedzącej, jak i stojącej. Jeśli stopy płasko koślawe u dzieci dają objawy bólowe, lekarz może skierować je na fizjoterapię lub zasugerować zmianę obuwia albo stosowanie specjalnych wkładek.

Jak leczyć płaskostopie?

Leczenie oraz rehabilitacja płaskostopia musi być poprzedzona rozpoznaniem lekarskim co do stopnia deformacji, oraz jej wpływu. Rozpoczyna się je, jeśli wada postępuje i jest przyczyną bólu. Leczenie to polega przede wszystkim na ćwiczeniu mięśni stóp, noszeniu dobrze dobranych, butów i stosowaniu specjalnych wkładek ortopedycznych, a także dbaniu o utrzymywanie właściwej postawy ciała.


W przypadku zaawansowanych deformacji stóp same ćwiczenia i wkładki mogą okazać się nieskuteczne, a konieczny może się okazać zabieg operacyjny. W zaawansowanych wypadkach platfusa u dorosłych niezbędne może okazać się bowiem wstawienie implantów korygujących deformację.
W początkowej fazie leczenia ortopeda zazwyczaj poleca:

  • czasowe ograniczenie aktywności,
  • stosowanie specjalnych ortez, zazwyczaj wewnątrz buta,
  • leki – niesteroidowe leki przeciwzapalne,
  • fizykoterapię polegającą na specjalnych ćwiczeniach stopy,
  • w nielicznych sytuacjach zabieg chirurgiczny.

Zazwyczaj pierwszym zaleceniem jakie następuje po postawieniu diagnozy jest zakup odpowiednich wkładek do butów oraz rehabilitacja ortopedyczna.
​Jeśli płaskostopie powoduje ból i obrzęki, lekarz może zalecić nam miejscowe stosowanie środków przeciwbólowych i przeciwzapalnych.

Ćwiczenia na płaskostopie

Ćwiczenia na płaskostopie obejmują chodzenie boso po różnych powierzchniach w celu pobudzenia mięśni do pracy. Można za pomocą palców u stóp przenosić ołówki, woreczki lub inne przedmioty. Dobrą praktyką jest również używanie różnego rodzaju urządzeń do masażu stóp zalecanych w przypadku leczenia płaskostopia.

Do najpopularniejszych ćwiczeń przeciwdziałających płaskostopiu należą:

  • zdejmowanie skarpetek bez pomocy rąk,
  • ugięcie kolan pod kątem 90 stopni i próby, aby zbliżać do siebie i oddalać podeszwy stóp,
  • zwijanie palcami ręcznika,
  • chodzenie na piętach oraz na zewnętrznych krawędziach stopy,
  • bicie brawa stopami,
  • chwytanie oraz przenoszenie stopami różnych przedmiotów z miejsca na miejsce,
  • chodzenie na palcach.

Wszystkie ćwiczenia na płaskostopie powinny zostać powtórzone 15-20 razy.

Konsultacja merytoryczna lek. Ireneusz Markowski
Dyrektor Medyczny POLMED


Bibliografia

  • Bac A. Jankowicz – Szymańska A. Fizjoterapia w dysfunkcjach stopy i stawu skokowo-goleniowego u dorosłych,
  • Burak M. Płaskostopie – przyczyny, objawy, leczenie, rehabilitacja płaskostopia poprzecznego i podłużnego 
  • Pauk J, Ezerisky V, Rogalski M. Efektywność wybranych metod leczenia płaskostopia u dzieci, 

Dodano: 12/12/2022
Autor
POLMED Zdrowie
POLMED Zdrowie
Najpopularniejsze artykuły w kategorii Profilaktyka
15/02/2021
Profilaktyka, Choroby
Mroczki przed oczami – czym są i o czym świadczą?

Plamki, błyski, paproszki czy muszki pojawiające się przed oczami przeważnie są zupełnie niegroźne, ale czasami mogą świadczyć o poważnej chorobie. Jakie są przyczyny występowania zmian w polu widzenia i czy da się je wyleczyć? Kiedy warto te objawy skonsultować z lekarzem?


16/05/2022
Profilaktyka, Choroby
Krwotok z nosa – co może oznaczać jego częste występowanie

Krwotoki z nosa są powszechne – bez względu na wiek i płeć. Mogą być wynikiem urazu, lub stanu chorobowego. Jakie są inne przyczyny? Co zrobić w razie krwawienia? Kiedy krwotoki powinno się skonsultować z lekarzem?


27/06/2022
Profilaktyka
Pierwsza pomoc w przypadku zasłabnięcia lub omdlenia – czy wiesz jak należy postąpić w takiej sytuacji?

Zasłabnięcie to zaburzenie funkcji życiowych – krótkotrwałe osłabienie organizmu, które samo w sobie zazwyczaj nie jest groźne, ale może być efektem poważnych problemów zdrowotnych. Jakie są przyczyny zasłabnięć? Czym różni się zasłabnięcie od omdlenia? Jak postępować w obu przypadkach?


Zapoznaj się z nasza ofertą
Promocja! teraz taniej o 20%
badanie
Badania laboratoryjne dla kobiet
Dbaj nie tylko o innych - czas na Ciebie.

od 79 zł
Promocja! teraz taniej o 20%
badanie
Badania laboratoryjne dla mężczyzn
Sprawdź czy wszystko gra i żyj jak chcesz!

od 79 zł
Promocja! teraz taniej o 20%
badanie
Badania laboratoryjne dla seniorów
Regularne badania profilaktyczne pozwalają monitorować stan naszego zdrowia, a w razie potrzeby szybko reagować na zagrożenia.

od 70 zł
Więcej usług
Potrzebujesz pomocy?
Skontaktuj się z naszymi konsultantami.
Zapytaj o ofertę
Newsletter
Kup wizytę
Portal Pacjenta Portal Pracodawcy Platforma Medycyny Pracy Panel Agentów Ubezpieczeniowych Partner medyczny
Mam konto
Zaloguj się
Nie mam konta
Zarejestruj się