Kolagen stał się jednym z najczęściej omawianych suplementów diety w kontekście zdrowia stawów i wyglądu skóry. W reklamach obiecuje się cudowne rezultaty – wygładzenie zmarszczek, poprawę elastyczności skóry czy redukcję bólu stawów. Ale czy rzeczywiście suplementacja kolagenu przynosi takie efekty? W tym artykule przyjrzymy się naukowym dowodom, rodzajom kolagenu, jego roli w organizmie oraz oddzielimy fakty od mitów związanych z przyjmowaniem kolagenu.
Kolagen to białko fibrylarne, strukturalne, które stanowi główny składnik tkanki łącznej w organizmie człowieka. Zbudowane jest z trzech łańcuchów polipeptydowych, które tworzą potrójną helisę. Składa się głównie z aminokwasów takich jak glicyna, prolina i hydroksyprolina. Jest to jedno z najobficiej występujących białek w ciele – stanowi około 30% całkowitej masy białek ludzkiego organizmu. Organizm wytwarza kolagen naturalnie, ale jego produkcja spada z wiekiem, dlatego tak często mówi się o suplementacji kolagenu wraz z pożywieniem, a także w formie różnych preparatów.
Kolagen jest głównym składnikiem tkanki łącznej, obecnym w skórze, kościach, stawach, więzadłach, ścięgnach i naczyniach krwionośnych. Odpowiada za utrzymanie struktury i sprężystości tkanek oraz ich zdolności do regeneracji. Pomaga w rozwoju organów, gojeniu się ran i tkanek. Bierze również udział w naprawie rogówki, dziąseł, skóry głowy, a także kości i naczyń krwionośnych. W rogówce tkanka kolagenowa uzyskuje właściwości mechaniczne i optyczne, w związku z czym kolagen odgrywają ogromną rolę w zdrowym funkcjonowaniu narządów ruchu, ale również w elastyczności i wyglądzie skóry.
Istnieje co najmniej 28 typów kolagenu, z czego trzy najważniejsze, odpowiadające 80%–90% całkowitego kolagenu występującego w organizmie człowieka, to typy: I, II oraz III. Różnią się one miejscem występowania i związaną z tym rolą w organizmie.
Przykładowo, kolageny typu I i III powstają w ludzkiej skórze w większej proporcji w porównaniu do innych typów, a dodatkowo są utrzymywane w stałej proporcji w stosunku do siebie w tkance skóry. Są głównymi składnikami macierzy zewnątrzkomórkowej skóry, w związku z czym odgrywają ważną rolę w jej elastyczności i wyglądzie.
Kolagen jest najliczniej występującym białkiem produkowanym przez organizm człowieka, jednak już w wieku 18–29 lat jego produkcja ulega zmniejszeniu. Po 40. roku życia ludzkie ciało może tracić około 1% rocznie, co skutkuje zwiotczeniem skóry, zmniejszeniem elastyczności stawów oraz pogorszeniem kondycji włosów i paznokci. Co ciekawe, po około 80 latach produkcja kolagenu w organizmie może zmniejszyć się już o 75% w porównaniu do młodych osób dorosłych.
W badaniach zaobserwowano, że oprócz zawartości również rozmieszczenie kolagenu (zwłaszcza typu I i III) w skórze różni się w zależności od wieku. U osób w grupach wiekowych < 18 do > 50 lat wykazano, że średnia zawartość kolagenu typu I i III oraz stosunek kolagenu typu I/III w skórze istotnie różniły się między grupami wiekowymi, przy czym najniższe poziomy typu I, III i najwyższy stosunek typu I/III obserwowano w grupie wiekowej osób starszych. Stwierdzono, że ilość kolagenu III istotnie zmniejsza się wraz z wiekiem.
Oczywiście poza naturalnym procesem starzenia, w którym obserwuje się zmniejszenie produkcji kolagenu, wpływ na to zjawisko mają także czynniki zewnętrzne, takie jak palenie papierosów, nadmierna ekspozycja na słońce, nadużywanie alkoholu czy niedoborowa dieta.
W przypadku, kiedy zaczyna nam brakować zsyntetyzowanego przez organizm kolagenu, warto wprowadzić go do organizmu wraz z dietą lub suplementem diety.
W suplementach diety kolagen jest ekstrahowany z przemysłowych produktów ubocznych, takich jak kości, chrząstki, ścięgna i skóra bydła, świń, kurczaków, ryb lub innych organizmów morskich i może zostać poddany procesowi hydrolizy w celu uzyskania bioaktywnych peptydów. Procesy hydrolizy białek wpływają na skład peptydów obecnych w produkcie końcowym i mogą mieć wpływ na masę cząsteczkową, skład aminokwasowy oraz rozpuszczalność, a tym samym na funkcjonalność produktu. W związku z czym przy wyborze kolagenu należy zwrócić uwagę zarówno na pochodzenie jak i formę kolagenu.
Suplementy kolagenowe możemy podzielić w różny sposób, ze względu na formę kolagenu zawartego w suplemencie, jak i formę całego suplementu (kapsułki, proszek, napoje).
Ze względu na formę kolagenu zawartego w suplemencie dzielimy na:
Natomiast ze względu na formę suplementu, możemy wyróżnić kolagen do picia, w formie kapsułek czy też proszku. Preparaty te w większości zawierają dodatki jak witamina C, cynk, kwas hialuronowy, czy biotynę, dzięki czemu kolagen jest lepiej wchłaniany, a efekty stosowania suplementu lepsze.
Tak jak już wcześniej wspomniano, kolagen może pochodzić z różnych źródeł:
Wybierając suplement, warto sprawdzić jego skład, zawartość czystego kolagenu i obecność dodatków wspierających jego syntezę.
Wybór między kolagenem wołowym, rybim i wieprzowym zależy od indywidualnych potrzeb i preferencji. Kolagen rybi jest najlepiej przyswajalny, a kolagen wołowy jest najbardziej uniwersalny.
Kolagen rybi:
Kolagen wołowy:
Kolagen wieprzowy:
Wiele badań potwierdza, że suplementacja kolagenu może korzystnie wpływać na stan chrząstek stawowych, zwłaszcza u osób starszych oraz sportowców. Kolagen typu II wspiera regenerację chrząstki, zmniejsza ból i poprawia ruchomość stawów. W jednym z badań na temat wpływu suplementacji peptydem kolagenowym na skład ciała, syntezę kolagenu i regenerację stawów po urazach i ćwiczeniach, zaobserwowano, że suplementacja kolagenem w dawce 5–15 g dziennie przyczynia się do redukcji bólu stawów i poprawy ich funkcjonalności.
Dodatkowo, optymalna dawka 15 g dziennie, szczególnie spożywana około 60 minut przed wysiłkiem fizycznym i w połączeniu z witaminą C, skuteczniej wspiera syntezę kolagenu niż niższe dawki. Co ciekawe suplementacja kolagenem wykazała niewielką, lecz istotną poprawę w regeneracji mięśni.
Miejscowe kosmetyki pielęgnacyjne, takie jak kremy czy serum, rzadko docierają do skóry właściwej – kluczowej warstwy odpowiedzialnej za syntezę kolagenu. Tymczasem doustna suplementacja bioaktywnymi peptydami kolagenowymi pozwala skutecznie oddziaływać na głębsze warstwy skóry, poprawiając jej strukturę i wygląd.
Badania kliniczne potwierdzają, że regularne przyjmowanie hydrolizatu kolagenu (np. 10 g dziennie przez ok. miesiąc) zwiększa nawilżenie, elastyczność i gęstość kolagenu w skórze, redukuje zmarszczki i poprawia ogólną kondycję skóry. Efekty te potwierdzają zarówno obiektywne pomiary dermatologiczne, jak i subiektywne oceny uczestników badań.
Suplementacja kolagenem uznana została za bezpieczną i dobrze tolerowaną. Dzięki działaniu od wewnątrz, peptydy kolagenowe wykazują trwały i estetycznie zauważalny wpływ na regenerację skóry, co czyni je skutecznym narzędziem w walce ze starzeniem się skóry.
Choć suplementy są popularne, warto pamiętać, że organizm potrafi sam produkować kolagen, o ile dostarczymy mu odpowiednich składników:
Zbilansowana dieta może skutecznie wspiera syntezę kolagenu, choć oczywiście należy brać pod uwagę, że z wiekiem ta zdolność maleje.
Kolagen uznawany jest za bezpieczny suplement, jednak u niektórych osób może wywołać skutki uboczne, takie jak:
W związku z tym, przede wszystkim osoby z alergiami pokarmowymi i nietolerancjami powinny zachować ostrożność i skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem suplementacji.
Kolagen odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu zdrowej skóry, stawów i tkanki łącznej. Suplementacja może być skuteczna, szczególnie przy regularnym stosowaniu i wspieraniu jej odpowiednią dietą oraz stylem życia. Choć nie wszystkie obietnice reklamowe mają pokrycie w badaniach, to wiele korzyści suplementacji kolagenu potwierdzono naukowo. Ważne jest jednak, by wybierać sprawdzone preparaty i dostosować ich dawkowanie do indywidualnych potrzeb.
Informacja:
Artykuły opublikowane na stronie POLMED Zdrowie, nie pełnią funkcji konsultacji medycznej ani nie wyrażają opinii specjalistów i lekarzy. Prezentowane treści stanowią ogólne wskazówki i nie mogą być traktowane jako wyznacznik przy podejmowaniu decyzji dotyczących modyfikacji diety lub terapii, nawyków lub określaniu zmiany dawkowania leków oraz innych substancji leczniczych. Przed podjęciem działań, które mogą wpłynąć na Twoje życie, zdrowie lub samopoczucie, skonsultuj się z lekarzem lub specjalistą.
Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za ewentualne konsekwencje, wynikające z wykorzystania porad i informacji zawartych na stronie, bez wcześniejszej konsultacji z profesjonalistą.
Kamienie żółciowe to złogi powstające w pęcherzyku oraz przewodach żółciowych. Prowadzą one do kamicy pęcherzyka żółciowego, jednej z najczęstszych chorób przewodu pokarmowego w Europie, objawiającej się silnym, napadowym bólem określanym mianem kolki żółciowej. Kamienie które powstają w drogach żółciowych i nie przedostają się do pęcherzyka żółciowego mogą powodować rzadszą postać kamicy żółciowej – kamicę przewodową. Jak postępować w przypadku kamieni w pęcherzyku żółciowym? Czy można ich uniknąć i czy zawsze konieczna jest operacja?
Salmonelle to jedne z najbardziej znanych chorobotwórczych bakterii, głównie za sprawą wywoływanych przez nie dolegliwości żołądkowo-jelitowych. Zwłaszcza w okresie letnim często słyszymy o zatruciach pokarmowych wywołanych przez te szczepy. W Polsce świadomość społeczna w tym zakresie z roku na rok jest coraz większa.
Skład flory bakteryjnej jelit ma bardzo duże znaczenie dla ogólnego stanu organizmu. Mikrobiota — ekosystem tworzony przez bakterie w przewodzie pokarmowym ma bardzo duże znaczenie dla zdrowia człowieka. M.in. wpływa na wchłanianie witamin i minerałów, usprawnia proces trawienia, wzmacnia układ immunologiczny i polepsza nastrój. Żeby poprawić stan mikrobioty, warto sięgać po probiotyki i prebiotyki w odpowiedniej ilości. Czym różni się probiotyk od prebiotyku? Jakie są najbardziej znane szczepy probiotyczne? Odpowiadamy!