Infolinia 24/7: 58 775 95 99 / 801 033 200
Placówki medyczne
Temat szczepień ochronnych jest regularnie szeroko omawiany – ostatnio w kontekście koronawirusa. Mimo że szczepienia są najskuteczniejszym obecnie znanym sposobem zapobiegania chorobom zakaźnym, budzą wiele kontrowersji. Według niektórych powodują autyzm i zawierają rtęć, dlatego lepiej w ogóle unikać szczepionek. Czy to prawda?
Każda szczepionka to preparat biologiczny, który zawiera antygeny np. wirusa. W kontakcie z preparatem organizm wytwarza odpowiedź immunologiczną – przeciwciała – aby w razie kolejnej styczności z drobnoustrojem móc szybko i skutecznie zareagować. Organizm dosłownie uczy się, jak postępować, a następnie zachowuje informacje w pamięci immunologicznej, co pozwala mu ostatecznie ochronić się przed wystąpieniem choroby albo osłabić jej przebieg.
W szczepionkach wykorzystywane są żywe czynniki chorobotwórcze, ale w postaci atenuowanej, czyli osłabionej, zabite inaczej inaktywowane, rekombinowane – z antygenami wytworzonymi w wyniku działań inżynierii genetycznej, podjednostkowe – zawierające fragmenty drobnoustrojów, a także anatoksyny – z produktami metabolizmu czynników chorobotwórczych.
W zależności od tego, na ile drobnoustrojów uodparniają, szczepionki dzieli się na monowalentne, czyli jednoskładnikowe, poliwalentne inaczej wieloskładnikowe oraz skojarzone łączące w jednym preparacie komórki bakteryjne, toksyny i antygeny wirusów.
Pierwsze próby szczepień ochronnych podejmowano już na przełomie XVIII/XIX wieku. Obecnie można powiedzieć, że szczepienia ochronne na masową skalę pozwoliły na wyeliminowanie na terenie Europy chorób takich jak ospa prawdziwa czy choroba Heinego-Medina. Mimo to co roku w okresie grypowym dyskutuje się na temat skuteczności szczepionki. Grypa, która zaliczana jest do chorób wysokozakaźnych, może powodować różnorodne ciężkie powikłania. Sama w sobie objawia się wysoką gorączką, bólami głowy, mięśni i stawów, ogólnym rozbiciem, osłabieniem, katarem oraz kaszlem. Mówi się, że trwa zazwyczaj około tygodnia. Leczenie polega wyłącznie na łagodzeniu objawów.
Teoretycznie grypa nie jest groźna, groźne są za to jej powikłania. Do powikłań zalicza się m.in. zapalenie mięśnia sercowego, niewydolność nerek, wtórne bakteryjne zapalenie płuc, zapalenie opon mózgowych i mózgu po przebytej infekcji, zaostrzenie objawów astmy, padaczki oraz przewlekłej obturacyjnej choroby płuc. Aby uniknąć ryzyka zachorowania, zaleca się szczepienie raz do roku. Dlaczego tak często? Ponieważ wirus grypy bardzo łatwo mutuje, stąd konieczność regularnych szczepień.
Kiedy na świecie pojawił się koronawirus, szczepionka na niego stała się jednym z najważniejszych wyzwań współczesnej farmakologii. Z jakiego powodu to, kiedy szczepionka na koronawirusa będzie wprowadzona, jest tak ważne? Szczepienia pozwolą na zahamowanie rozwoju pandemii i po jakimś czasie na powrót do normalnego życia. Dziś w Polsce wykorzystuje się trzy preparaty pozwalające uzyskać odporność na koronawirusa. Niestety trudno powiedzieć, jak szybko szczepienia będą na tyle powszechne, żeby móc zrezygnować z przestrzegania norm sanitarnych.
Zarówno w kontekście szczepień na COVID-19, jak i wcześniej znanych, np. na różyczkę, wspomina się o powikłaniach po szczepieniu – niepożądanych odczynach poszczepiennych. NOP, bo tak mówi się w skrócie, występuje raz na 10 000 podań preparatów. Naprawdę poważne NOP-y zdarzają się bardzo rzadko. Szacuje się, że poważne NOP-y występują raz do trzech razy na milion przypadków.
Natomiast zaczerwienienie i obrzęk w miejscu szczepionki, podwyższona temperatura czy zahamowanie łaknienia uznawane są za typową reakcję organizmu na podanie preparatu – to tak zwane łagodne NOP-y. Nie powinny budzić obaw, jeżeli trwają kilka dni. Jeśli zaś nie ustępują przez dłuższy czas, wymagają konsultacji z lekarzem.
Jakie są zatem przeciwwskazania do szczepienia? Zawsze jest to infekcja, nawet przebiegająca bez gorączki, zaostrzenie choroby przewlekłej, np. reumatoidalnego zapalenia stawów albo astmy oskrzelowej, w niektórych przypadkach zaburzenia odporności, ciąża, ciężkie reakcje alergiczne w wywiadzie.
Pozostaje jeszcze kwestia mitów, które narosły wokół szczepionek. Pierwszy z nich dotyczy twierdzenia, że szczepionek zwłaszcza w okresie niemowlęcym i dziecięcym jest zbyt dużo. To błędne przekonanie. Prawda, że szczepi się na więcej chorób niż dawniej, ale obecne preparaty są dużo bezpieczniejsze niż te podawane jeszcze kilka czy kilkanaście lat temu. Drugi to mówienie, że szczepionki wywołują autyzm. Trzeci mit – informacja o zawartości rtęci w szczepionkach. Jeśli preparat zawiera rtęć, to tak zwaną etylortęć, postać nieodkładającą się w organizmie i nieszkodliwą. Czwarty i ostatni, a jednocześnie najbardziej szkodliwy – lepiej dzieci nie szczepić. Niestety często rodzice przekonują się dopiero po fakcie, gdy dziecko zachoruje na chorobę, której dało się uniknąć, jak poważny może być przebieg niektórych zakażeń.
Plamki, błyski, paproszki czy muszki pojawiające się przed oczami przeważnie są zupełnie niegroźne, ale czasami mogą świadczyć o poważnej chorobie. Jakie są przyczyny występowania zmian w polu widzenia i czy da się je wyleczyć? Kiedy warto te objawy skonsultować z lekarzem?
Krwotoki z nosa są powszechne – bez względu na wiek i płeć. Mogą być wynikiem urazu, lub stanu chorobowego. Jakie są inne przyczyny? Co zrobić w razie krwawienia? Kiedy krwotoki powinno się skonsultować z lekarzem?
Zasłabnięcie to zaburzenie funkcji życiowych – krótkotrwałe osłabienie organizmu, które samo w sobie zazwyczaj nie jest groźne, ale może być efektem poważnych problemów zdrowotnych. Jakie są przyczyny zasłabnięć? Czym różni się zasłabnięcie od omdlenia? Jak postępować w obu przypadkach?
