Infolinia 24/7: 58 775 95 99 / 801 033 200
Placówki medyczne
Cukrzyca, w tym przede wszystkim cukrzyca typu 2, uznawana jest za jedną z najczęściej diagnozowanych, współczesnych chorób cywilizacyjnych. Dotyka osób w każdym wieku, w tym również dzieci. Choć w większości przypadków u najmłodszych występuje cukrzyca typu 1, ze względu na rosnący problem nadwagi i otyłości u dzieci i młodzieży, coraz częściej diagnozuje się również cukrzycę typu 2. Jakie są jej objawy? Czym grozi cukrzyca u dzieci i jak ją leczyć?
Cukrzyca to choroba metaboliczna, której cechą charakterystyczną jest hiperglikemia, czyli zbyt wysokie stężenie glukozy we krwi. Wynikać może ona z zaburzeń wydzielania lub działania insuliny na tkanki, czego efektem jest zaburzony metabolizm glukozy, prowadzący do różnego rodzaju objawów klinicznych.
Cukrzyca – choroba metaboliczna, charakteryzująca się zbyt wysokim stężeniem glukozy we krwi, wynikającym z zaburzenia wydzielania lub oddziaływania insuliny na tkanki.
Czym jest insulina? To hormon, odpowiedzialny za obniżanie stężenia glukozy po posiłku, tak, by był on utrzymywany na stałym, odpowiednim dla naszego organizmu poziomie. Wydzielana jest przez komórki beta wysp trzustkowych.
Jak już zostało wspomniane, pod wspólnym mianem cukrzycy, wyróżnianych jest kilka jej typów, w tym:
W praktyce klinicznej wyróżnia się również cukrzycę polekową lub cukrzycę, wynikającą z występowania innych zespołów chorobowych, w tym głównie o podłożu genetycznym, takich jak mukowiscydoza.
Cukrzyca u dzieci i młodzieży może występować pod różnymi postaciami, jednak najczęściej w tej grupie diagnozowana jest cukrzyca typu 1. Jakie są jej przyczyny? Patomechanizm tej choroby polega na zahamowaniu wydzielania insuliny. Najczęściej cukrzyca tego typu ma podłoże autoimmunologiczne, przez co organizm zaczyna produkować przeciwciała przeciwko komórkom beta trzustki, odpowiedzialnym za syntezę insuliny, prowadząc do ich stopniowego niszczenia. Jeżeli cukrzyca wynika z zaburzeń genowych (między innymi w ramach układu HLA), może ujawniać się już w okresie niemowlęcym. Czynniki środowiskowe, takie jak infekcje wirusowe, mogą również przyczyniać się do inicjacji procesu niszczenia komórek beta trzustki.
Cukrzyca typu 2 jest diagnozowana u dzieci zdecydowanie rzadziej, choć trend ten zmienia się wraz z rosnącym problemem nadwagi i otyłości u dzieci i młodzieży. Za jej występowanie odpowiada nieprawidłowa reakcja komórek naszego ciała na produkowaną przez trzustkę insulinę. Za główne przyczyny cukrzycy typu 2 uznawane są nieprawidłowa dieta i brak aktywności fizycznej. Z tego względu, temu rodzajowi cukrzycy u dzieci można zapobiegać.
Za występowanie cukrzycy typu 1 u dzieci odpowiadają głównie mechanizmy autoimmunologiczne i predyspozycje genetyczne. Cukrzyca typu 2 to z kolei w większości przypadków efekt nieprawidłowego stylu życia i nadmiernej masy ciała.
W rzadkich przypadkach u dzieci diagnozowane jest cukrzyca monogenowa, wynikająca z mutacji pojedynczych genów, jak np. cukrzyca typu MODY.
Najczęściej diagnozowana u dzieci cukrzyca typu 1, wiąże się z całkowitym zahamowaniem produkcji insuliny. Objawy zazwyczaj pojawiają się nagle, gdy około 90% komórek beta trzustki ulegnie zniszczeniu.
Najbardziej charakterystyczne objawy cukrzycy typu 1 to:
Z kolei objawy cukrzycy typu 2 u dzieci i młodzieży pojawiają się powoli, dlatego choroba często przez długi czas pozostaje niezdiagnozowana. Należą do nich głównie:
Nieleczona cukrzyca i utrzymujący się przez dłuższy czas podwyższony poziom glukozy, mogą doprowadzić do wystąpienia ostrych i przewlekłych powikłań cukrzycy. Do tych, które wymagają natychmiastowej interwencji medycznej należą:
Wśród późnych powikłań cukrzycy wymienia się z kolei:
Znacząco obniżają one jakość życia pacjentów, dlatego tak ważne jest odpowiednio wczesne rozpoznanie cukrzycy i prawidłowo dobrana terapia, pozwalająca utrzymywać prawidłowy poziom glukozy we krwi.
Warto obserwować swoje dziecko i w przypadku zauważenia u niego wspomnianych wcześniej objawów, skonsultować się z lekarzem pediatrą. Po zebraniu wywiadu lekarskiego i zbadaniu dziecka, zleci on wykonanie badań laboratoryjnych, niezbędnych do postawienia diagnozy. Są to przede wszystkim:
W przypadku dwukrotnego uzyskania w badaniu wyników, świadczących o nieprawidłowej glikemii na czczo, a także w innych wątpliwych przypadkach, lekarz może zlecić również doustny test tolerancji glukozy (OGTT), określany potocznie jako tzw. krzywa cukrowa. Polega on na oznaczeniu poziomu glukozy we krwi na czczo, a następnie spożyciu roztworu 75 mg glukozy (czystą glukozę rozpuszcza się w około 300 ml wody) i ocenie jej stężenia we krwi po 1 i/lub 2 godzinach. Co ważne, doustny test tolerancji glukozy stosunkowo rzadko wykonywany jest u dzieci poniżej 10 roku życia. W przypadku małych dzieci ilość glukozy, niezbędnej do przeprowadzenia badania, wynosi 1,75 mg glukozy/kg m.c. dziecka. W trakcie badania należy zachować pozycję spoczynkową, nie wolno również spożywać jakichkolwiek posiłków lub płynów. Jeżeli jednak objawy cukrzycy u dziecka są nasilone, a wyniki wspomnianych wcześniej badań jednoznacznie wskazują na cukrzycę, nie zaleca się jej wykonania.
Podstawę rozpoznania cukrzycy typu 1 u dziecka stanowią objawy kliniczne w połączeniu z nieprawidłową glikemią na czczo lub glikemią przygodną, a także obecność swoistych przeciwciał. Z kolei cukrzycę typu 2 rozpoznaje się na podstawie objawów klinicznych i podwyższonego poziomu cukru na czczo, glikemii przygodnej oraz w teście obciążenia glukozą (OGTT).
W różnicowej diagnostyce cukrzycy dziecięcej typu 1 i 2, pomocne może być oznaczenie stężenia insuliny oraz peptydu C. W przypadku podejrzenia cukrzycy typu 1, lekarz może zlecić dodatkowo wykonanie badań w kierunku swoistych przeciwciał, inicjujących niszczenie komórek, odpowiedzialnych za wytwarzanie insuliny.
Ze względu na fakt, iż w cukrzycy typu 1 obserwuje się niedobór insuliny – hormonu, odpowiedzialnego za prawidłową gospodarkę węglowodanową, podstawę terapii stanowi dostarczanie egzogennej insuliny według określonego schematu. Ma to na celu utrzymanie prawidłowej glikemii – zarówno na czczo, jak i po posiłkach. Stosuje się w tym celu iniekcje podskórne insuliny lub pompę insulinową, automatycznie dozującą odpowiednie dawki hormonu. Cukrzyca typu 1 to schorzenie przewlekłe o charakterze nieuleczalnym, dlatego terapia trwa przez całe życie.
Jeżeli chodzi o leczenie, cukrzyca typu 2 daje większe możliwości. Wcześnie wykryta może bowiem być leczona za pomocą diety i obniżających poziom glukozy leków doustnych, przy jednoczesnym stałym monitorowaniu glikemii. Istotną rolę dla zdrowia dziecka odgrywa także zmiana stylu życia i regularna aktywność fizyczna. Dopiero gdy taka forma leczenia nie przynosi rezultatów w postaci normalizacji glikemii, konieczne staje się wdrożenie insulinoterapii.
Leczenie cukrzycy wymaga także od dziecka i rodziców ogromnej świadomości na temat patomechanizmu choroby. Istotne jest, by zarówno rodzice jak i mały pacjent wiedzieli jak:
Dzięki temu, pomimo konieczności zachowania ostrożności, możliwe jest prowadzenie przez dzieci normalnego, w pełni aktywnego trybu życia.
Leczenie cukrzycy (zwłaszcza typu 2) w dużej mierze opiera się na prawidłowej diecie, pozwalającej unikać gwałtownych skoków poziomu glukozy we krwi. Ważne jest nie tylko spożywanie posiłków w regularnych odstępach czasu, lecz także sięganie po:
Z diety dziecka należy w miarę możliwości wyeliminować natomiast:
Cukrzycy dziecięcej nie zawsze można zapobiec, zwłaszcza że za występowanie cukrzycy typu 1 w wielu przypadkach odpowiadają predyspozycje genetyczne. By jednak zminimalizować ryzyko zachorowania na cukrzycę przez dzieci, należy zadbać o:
Istotną rolę w profilaktyce cukrzycy odgrywa także odpowiednie żywienie niemowląt i możliwie jak najdłuższe karmienie piersią.
Konsultacja merytoryczna lek. Ireneusz Markowski
Dyrektor Medyczny POLMED
Bibliografia:
Streptococcus pneumoniae, znane powszechnie jako pneumokoki, to bakterie zasiedlające gardło i jamę nosową, odpowiedzialne za wywoływanie wielu groźnych chorób. Szczególnie niebezpieczne są one dla małych dzieci i seniorów, a także osób cierpiących na choroby przewlekłe. Jak można zarazić się pneumokokami? Jakie choroby wywołują i jak wygląda ich leczenie? Czy przed pneumokokami można się chronić? Jak wygląda program szczepień ochronnych przeciwko pneumokokom?
Reumatoidalne zapalenie stawów to przewlekła postępująca choroba tkanki łącznej o podłożu autoimmunologicznym. Jej objawy nie są charakterystyczne, dlatego postawienie diagnozy bywa utrudnione. Trzeba jednak zrobić wszystko, żeby potwierdzić lub wykluczyć chorobę. Dlaczego to takie ważne? Ponieważ nieleczone RZS prowadzi do poważnych problemów nie tylko ze stawami, lecz także z innymi narządami.
Wrzody żołądka i dwunastnicy to najczęstszą choroba przewodu pokarmowego. Wrzody są to ubytki w błonie śluzowej, zazwyczaj spowodowane błędami żywieniowymi, paleniem tytoniu, narażeniem na stres, zakażeniem Helicobacter pylori, przyjmowaniem niesteroidowych lub sterydowych leków przeciwzapalnych.
Według szacunków lekarzy, wrzody żołądka czy też dwunastnicy dotyczą 5-10 proc. populacji.
O kortyzolu mówi się, że jest „hormonem stresu” i to właśnie z takim określeniem jest często kojarzony. Jednak biorąc pod uwagę, jak wiele ważnych funkcji spełnia, warto dowiedzieć się więcej na jego temat. Gdzie i jak powstaje, za co odpowiada i do czego prowadzi jego niedobór lub nadmiar w organizmie? Odpowiadamy na wszystkie ważne pytania, dotyczące tego hormonu.
