Co to są stany przednowotworowe i jak nie przegapić pierwszych symptomów?

Stany przednowotworowe nazywane inaczej przedrakowymi to zmiany, na podłożu których, statystycznie rzecz biorąc, częściej niż w przypadku innego rodzaju patologii może się rozwinąć nowotwór. W większości przypadków mówi się o stanach przedrakowych w kontekście zmian skórnych, ale nie tylko. Które symptomy powinny skłonić pacjenta do kontaktu ze specjalistą i wykonania niezbędnych badań?

Stany przedrakowe (przednowotworowe) to rodzaj patologii, która statystycznie częściej niż inne może się przekształcić się w nowotwór. Wszystkie stany przednowotworowe dzielą się na właściwe i potencjalnie sprzyjające rozwojowi nowotworów. Oba rodzaje mogą dotyczyć zarówno zmian skórnych, jak i zlokalizowanych m.in. w przełyku, na szyjce macicy czy w jelicie grubym. Stany przedrakowe właściwe to polipowatość rodzinna jelita grubego, róg skórny, skóra pergaminowa, przełyk Barretta, leukoplakia oraz erytoplakia, zaś stany sprzyjające rozwojowi raka to starcza skóra, przewlekłe owrzodzenia, polipy jelita grubego i nadżerki szyjki macicy.

Rogowacenie starcze

Rogowacenie starcze nazywane inaczej rogowaceniem słonecznym powoduje powstawanie zmian na skórze twarzy i głowy – szczególnie na skroniach, uszach, czole i łysinie – oraz na dłoniach, a w rzadszych przypadkach na podudziach i przedramionach. Początkowo rogowacenia nie są widoczne na pierwszy rzut oka, ale przy dotyku da się wyczuć szorstkie obszary. W ramach rozwoju choroby na skórze pojawiają się łuszczące się plamy, które po zadrapaniu zamieniają się w różową sączącą albo krwawiącą powierzchnię.

Ten typ zmian może przekształcać się w nowotwory podstawnokomórkowe lub kolczystokomórkowe. Co powinno być powodem do niepokoju? Powiększanie się zmiany, naciekanie podstawy oraz skłonność do krwawienia nawet np. po kontakcie skóry z ręcznikiem.

Jakie są czynniki sprzyjające rozwojowi rogowacenia starczego? Długotrwała ekspozycja na słońce oraz podeszły wiek.

Róg skórny

Odmianą rogowacenia słonecznego (starczego) jest róg skórny. Zmiana podobnie jak rogowacenie powstaje w wyniku stałego narażenia na działanie promieni słonecznych u dorosłych lub u dzieci, w efekcie stanu zapalnego albo ciągłego drażnienia. W przypadku dzieci nie zalicza się go do stanów przedrakowych.

Róg skórny przypomina róg zwierzęcia. Masy rogowe nawarstwiają się, tworząc stożkowate zmiany o żółtawym lub brunatnym kolorze, zazwyczaj o średnicy kilku milimetrów.

Rogi u 10 do 20 procent osób starszych mogą prowadzić do rozwoju raka kolczystokomórkowego.

Skóra pergaminowata oraz barwnikowa

Skóra pergaminowata i barwnikowa to choroba o podłożu genetycznym dziedziczona od obojga rodziców – po każdym z rodziców dziedziczy się jeden chory gen. To schorzenie wpływa na niewłaściwe działanie enzymu naprawiającego DNA komórkowe, które ulega uszkodzeniu w kontakcie z promieniami UV. Skóra pozbawiona właściwości naprawczych ma liczne piegi, przebarwienia, zaniki, odbarwienia itp. mogące się rozwijać w nowotwory skóry różnego typu.

Jedynym sposobem zapobiegania rozwojowi choroby jest unikanie kontaktu skóry ze słońcem, przyjmowanie retinoidów i leczenie już istniejących zmian nowotworowych.

Przełyk Barretta

Przełyk Barretta to stan chorobowy powstający m.in. w wyniku refluksu żołądkowego – kwas żołądkowy, który jest zarzucany z powrotem do przełyku, powoduje niszczenie komórek wyściełających przełyk. W efekcie komórki zaczynają przypominać te znajdujące się w jelicie cienkim. Co ważne, zaledwie niewielki odsetek osób z refluksem ma przełyk Barretta i nie każdy z przełykiem Barretta choruje na refluks. Te schorzenia mogą, ale nie muszą być ze sobą sprzężone.

Do objawów przełyku Barretta należą: suchy kaszel, częste odczuwanie pieczenia w przełyku – zgagi, bóle brzucha i w klatce piersiowej oraz problemy z przełykaniem. Jeżeli obserwuje się u siebie te objawy, warto zgłosić się do specjalisty, który po wykonaniu badań postawi diagnozę.

U niecałego 1 procenta chorych na przełyk Barretta dochodzi do rozwoju nowotworu.

Leukoplakia

Leukoplakia to tak zwane nadmierne rogowacenie, czyli rodzaj keratozy. Choroba początkowo objawia się smugami, a następnie białymi plamami występującymi w jamie ustnej – na policzkach, pod językiem, w okolicach łuków podniebiennych lub na wargach. Zmiany są niebolesne i nie da się ich usunąć.

Wyjątkowo niebezpieczną odmianą leukoplakii jest erytroleukoplakia, przy której zmiany przyjmują jednocześnie białe i czerwone zabarwienie. Ten rodzaj rogowacenia ma tendencje do zezłośliwienia się na poziomie aż 50 procent.

Sprawdź najnowsze osiągnięcia diagnostyki nowotworów dla osób bezobjawowych – Trucheck Inteli. To rewolucyjne badanie wykrywa ok. 70 nowotworów ze wskazaniem miejsca ich pochodzenia.