Infolinia 24/7: 58 775 95 99 / 801 033 200
Placówki medyczne
Od pewnego czasu staramy się przenieść dużą część naszego codziennego życia do sieci. Nie da się jednak ukryć, że pandemia COVID-19 w znaczącym stopniu przyspieszyła ten proces. Do czasu ostatniego lockdownu faktycznie byliśmy przyzwyczajeni do zamawiania jedzenia z dostawą do domu, a duża część z nas kupowała odzież czy buty w sklepach internetowych. Jednak nietypowa sytuacja, która zaczęła się w 2020 roku, przyzwyczaiła nas także do pracy zdalnej czy odbywania konsultacji lekarskich online. Na popularności zyskała również recepta online. Jak możemy otrzymać elektroniczną receptę, jakie są jej wady oraz zalety i czy może ona zostać wystawiona na każdy lek? Na te pytania postaramy się odpowiedzieć w poniższym artykule.
E-recepta to nic innego, jak elektroniczna recepta, którą tradycyjnie otrzymalibyśmy od lekarza w formie papierowej, po stacjonarnej wizycie w gabinecie. Należy zwrócić uwagę na to, że zamiana recept papierowych na ich elektroniczną formę nie tylko wspiera działania ekologiczne, lecz także podnosi bezpieczeństwo i wygodę – zarówno pacjenta, jak i lekarza.
W tym miejscu warto przypomnieć, że elektroniczne recepty w Polsce pojawiły się już w 2018 roku. Wtedy właśnie rozpoczęto pilotażowy program w niektórych polskich miastach. W styczniu 2019 roku e-recepty były wdrażane w aptekach oraz punktach aptecznych na terenie całego kraju. Natomiast już rok później, bo w styczniu 2020 roku, w Polsce wprowadzono obowiązek wystawiania recept w formie elektronicznej. Warto również dodać, że tylko przez pierwsze pół roku od wprowadzenia nowego systemu, specjaliści wystawili ponad 275 milionów e-recept.
Obecnie zdecydowana większość wydawanych recept ma postać e-recepty, odręczne wypisywanie recept zdarza się coraz rzadziej. Nawet jeśli podczas wizyty u lekarza otrzymujesz wydrukowaną receptę. E-recepta online to natomiast recepta, którą możemy otrzymać po odbyciu konsultacji medycznej w formie zdalnej lub też po zamówieniu leków online.
Czy e-receptę online faktycznie możemy zatem otrzymać zawsze podczas telefonicznej konsultacji lekarskiej czy też wizyty on-line? Czy każdy z lekarzy, u których odbędzie się nasza wizyta w formie zdalnej, jest uprawniony do wystawienia elektronicznej recepty?
Recepta online zostanie dla nas wystawiona zarówno wtedy, gdy konsultacja lekarska odbywa się w formie online, jak i w formie teleporady. Dodatkowo, e-receptę online możemy otrzymać po jej zamówieniu za pośrednictwem Internetowego Konta Pacjenta. Pamiętajmy jednak, że ostatnia wymieniona tutaj opcja dotyczy tylko tych pacjentów, którzy wybrali wcześniej swoją przychodnię oraz lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, ponieważ to właśnie ta placówka oraz lekarz POZ są uprawnieni do realizacji e-recepty online. Co więcej, zamówienie recepty online za pośrednictwem Internetowego Konta Pacjenta dotyczy sytuacji, gdy pacjent potrzebuje recepty na leki przyjmowane na stałe, na które wcześniej otrzymywał już recepty podczas stacjonarnej konsultacji lekarskiej.
E-receptę online możemy otrzymać także po skorzystaniu z portalu czy też aplikacji, która umożliwia wyłącznie zakup recepty na konkretny lek. Jednak w tym przypadku pacjent proszony jest o wypełnienie szczegółowego formularza medycznego. Lekarz uprawiony do wystawiania recepty za pośrednictwem tej metody może poprosić pacjenta o dosłanie dokumentacji medycznej w wersji elektronicznej, co umożliwi specjaliście podjęcie decyzji co do zasadności wystawienia recepty online.
Zgodnie z przepisami, a dokładnie z art. 2 pkt. 14 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 357, z późn. zm.), do wystawienia e-recepty uprawnieni są lekarze, lekarze dentyści, farmaceuci oraz położne, pielęgniarki, felczerzy i starsi felczerzy. Są to zatem dokładnie ci sami specjaliści, którzy uprawnieni są do wystawiania recept papierowych. Warto jednak zwrócić uwagę na pewne wyjątki w tym zakresie.
Receptę papierową otrzymamy wtedy, gdy wybierzemy specjalistę z powyższej grupy, który jest obywatelem innego kraju Unii Europejskiej niż Polska i jedynie czasowo świadczy usługi medyczne na terenie naszego kraju. Dodatkowo, jak wspomnieliśmy już wcześniej, do wystawienia e-recepty online dla pacjentów, którzy chcą skorzystać z opcji zamówienia jej za pośrednictwem Internetowego Konta Pacjenta, uprawnieni są lekarze podstawowej opieki zdrowotnej.
Praktycznie każdy pacjent może otrzymać receptę online. Tak jak już zostało wspomniane wcześniej, są one wystawiane, gdy konsultacja lekarska odbywa się online bądź telefonicznie, a także gdy leki zostaną zamówione przez pacjenta lub gdy skorzysta on z dedykowanych aplikacji czy platform internetowych, na których można wykupić e-receptę online.
Warto jednak zaznaczyć, że w sytuacji, kiedy recepta jest wystawiana dla pacjenta o nieznanej tożsamości (NN), to nadal obowiązuje tradycyjna recepta (jednak ta sytuacja raczej nie występuje w przypadku omawianych tutaj przypadków). Należy jednak pamiętać o tym, że lekarz ma prawo odmówić wystawienia e-recepty online, jeśli stwierdza u pacjenta przeciwwskazania zdrowotne lub też jeśli nie widzi zasadności wystawienia recepty (tak samo jak w przypadku recepty tradycyjnej).
Lekarz może wystawić dla Ciebie receptę online praktycznie na każdy lek (z niewielkimi wyjątkami). W przypadku leków przyjmowanych na stałe, po przesłaniu odpowiedniej dokumentacji medycznej, e-recepta może zostać wystawiona nawet bez konsultacji lekarskiej. Warto tutaj zaznaczyć, że e-recepta online może być także wystawiona na antykoncepcję awaryjną.
Warto poruszyć kwestię leków psychotropowych oraz środków odurzających. Od 2 sierpnia 2023 roku, zaczęło obowiązywać Rozporządzenie Ministra Zdrowia, które wprowadziło zmiany wobec obowiązującego do tej pory rozporządzenia w sprawie substancji psychotropowych, środków odurzających oraz preparatów, które zawierają wymienione środki lub substancje (Dz. U. 2023 poz.1368). Rozporządzenie to miało uregulować wystawienie recept na środki psychotropowe oraz odurzające, bez wcześniejszego zbadania pacjenta. O czym zatem dokładnie mówi wspomniane rozporządzenie?
Pacjenci mogą otrzymać recepty online na substancje psychotropowe (grupy II-P, III-P, IV-P), środki odurzające (grupy I-N lub II-N) oraz prekursory kategorii 1 tylko wtedy, gdy od ostatniego badania pacjenta w gabinecie lekarskim nie upłynęło więcej niż trzy miesiące, a pacjent, zgłaszający się po receptę, dostarczy odpowiednią dokumentacje medyczną. Dodatkowo, lekarz wystawiający receptę online jest zobowiązany do weryfikacji czy ilość substancji leczniczych, na jaką pacjent otrzymał receptę podczas stacjonarnej wizyty w gabinecie lekarskim, nie jest wystarczająca do kontynuacji leczenia w sposób, wskazany w zaleceniach. Oceny tej lekarz dokonuje na podstawie dokumentacji medycznej lub też na podstawie wywiadu z pacjentem.
Recepty online możemy zrealizować w dowolnej aptece na terenie naszego kraju. Do realizacji recepty niezbędny jest czterocyfrowy kod, który otrzymujemy w wiadomości SMS lub na naszą elektroniczną skrzynkę pocztową. Kod możemy znaleźć także po zalogowaniu się do Internetowego Konta Pacjenta. Pamiętajmy, że w aptece musimy podać także nasz numer PESEL. W tym miejscu warto zaznaczyć, że nie musimy podawać numeru PESEL na głos, podczas gdy w aptece obecni są inni klienci. Możemy pokazać farmaceucie dowód, prawo jazdy, paszport lub inny dokument, w który wpisany jest nasz numer PESEL. Co więcej, w niektórych aptekach umieszczone są już specjalne klawiatury, na których pacjent samodzielnie wpisuje dane, wymagane do realizacji recepty.
O ile w przypadku tradycyjnej recepty papierowej lekarz mógł na jednym druku recepty zapisać kilka leków, w przypadku e-recepty każda pozycja stanowi tak naprawdę osobną receptę. Obecnie w przypadku zapisania większej ilości leków, e-recepty są zbierane w pakiety po maksymalnie 5 sztuk i każdym 5 lekom jest przypisywany osobny 4-cyfrowy kod. Jest to o tyle istotne, że z formalnego punktu widzenia każdy z leków jest zapisany jako osobna e-recepta (mimo że 5 leków ma wspólny kod), czego najistotniejszą konsekwencją jest możliwość wykupienia każdego z leków w innej aptece. Jest to ogromna wygoda, ponieważ pacjent posiadający receptę papierową na kilka leków musiał szukać apteki w której dostępne były wszystkie pozycje lub z wykupienia niektórych zrezygnować.
W jakim czasie od konsultacji lekarskiej pacjent może wykupić receptę online? Jeśli specjalista, wystawiający receptę, wskazał na niej „datę realizacji do”, to e-recepta online może być ważna maksymalnie 365 dni od dnia jej wystawienia lub też 365 dni od wskazanej daty realizacji „od dnia”. W innych przypadkach czas realizacji recept online wynosi:
Recepty w formie elektronicznej mają wiele zalet. Wśród nich możemy wymienić:
Warto zdawać sobie sprawę także z wad oraz zagrożeń, z jakimi może wiązać się korzystanie z e-recept. Przede wszystkim musimy pamiętać, że na każdym etapie możemy napotkać problemy techniczne, które uniemożliwią nam skorzystanie z recepty. Rozładowany telefon czy też brak dostępu do Internetu mogą skutecznie uniemożliwić nam weryfikację kodu recepty. Pamiętajmy jednak, że korzystając z aplikacji mojeIKP, mamy możliwość wykupienia recepty w trybie offline, tzn. bez połączenia z Internetem.
Nie możemy także zapominać, że dane, zgromadzone na Internetowym Koncie Pacjenta, są zagrożone naruszeniem prywatności – tak jak wszystkie inne nasze dane, które są obecne w Internecie.
Internetowe Konto Pacjenta (IKP) jest niezwykle przydatnym narzędziem. Mamy tutaj zgromadzoną całą dokumentację medyczną, w tym historię chorób, przebytych zabiegów, zrealizowanych szczepień czy zażywanych leków. Dodatkowo, Internetowe Konto Pacjenta umożliwia sprawną komunikację pomiędzy pacjentem, a specjalistami ochrony zdrowia. Na Internetowym Koncie Pacjenta znajdują się także wszystkie nasze skierowania oraz e-recepty wraz z zaleceniami, co do dawkowania konkretnych leków. Internetowe Konto Pacjenta zakładamy na portalu https://pacjent.gov.pl/.
Czy zatem posiadanie Internetowego Konta Pacjenta jest niezbędne do wystawienia i realizacji e-recepty online? Nie, jednak nie da się ukryć, że narzędzie to w znacznym stopniu może ułatwić nam życie. W IKP zgromadzone są m.in. kody do e-recept, co gwarantuje dostęp do nich (kody otrzymane w wiadomości SMS czy też w wiadomości mailowej zawsze możemy przez przypadek usunąć czy też mogą zniknąć na skutek awarii telefonu/komputera). Dodatkowo, jak wspomniano już wcześniej, na koncie IKP znajdują się także informacje o dawkowaniu przepisanych nam leków. Dzięki zachowanej historii choroby możemy natomiast z łatwością sprawdzić to, jak długo przyjmujemy dany preparat.
Konsultacja merytoryczna lek. Ireneusz Markowski
Dyrektor Medyczny POLMED
Bibliografia:
Przepuklina pachwinowa to jedna z najczęściej występujących przepuklin brzusznych, która nieleczona może prowadzić do poważnych powikłań. Jak objawia się przepuklina pachwinowa i jak wygląda jej leczenie? Czy zawsze konieczna jest operacja? Przedstawiamy najważniejsze informacje na temat przepukliny pachwinowej.
Kapilaroskopia to rodzaj nieinwazyjnego badania diagnostycznego pozwalającego ocenić stan naczyń kapilarnych i wykryć ewentualne nieprawidłowości związane z mikrokrążeniem. Co jest wskazaniem do kapilaroskopii? Jak należy się przygotować do badania i jak ono przebiega? Gdzie można je wykonać?
Wirus RSV (ang. Respiratory Syncytial Virus) zalicza się do rodziny paramyksowirusów. Jest jednym z najczęstszych wirusów odpowiedzialnych za infekcje górnych i dolnych dróg oddechowych, w tym za rozwój ostrego zapalenia oskrzelików i zapalenia płuc. Najczęściej diagnozuje się go u niemowląt oraz małych dzieci. Dla części z nich stanowi poważne zagrożenie. W jaki sposób wykrywa się wirusa RSV i jak się go leczy? Jakie są objawy wirusa RSV? Odpowiadamy!
Alkohol często towarzyszy dobrej zabawie. Mało kto pamięta jednak, że picie napojów alkoholowych jest dla organizmu ogromnym wyzwaniem, które następnego dnia może skończyć się tzw. kacem alkoholowym.
