Infolinia 24/7: 58 775 95 99 / 801 033 200
W składzie wielu produktów spożywczych, odżywek, suplementów diety i leków możemy zauważyć maltodekstryny. Czym jest maltodekstryna i dlaczego są w tak wielu produktach? Maltodekstryna powstaje na drodze enzymatycznego rozkładu (hydrolizy) skrobi różnego pochodzenia, np. ziemniaków, kukurydzy, owsa, ryżu lub pszenicy. Według klasyfikacji chemicznej maltodekstryny to węglowodany złożone, zbudowane głównie z glukozy. Są to substancje mające szerokie zastosowanie w przemyśle spożywczym. Z tego artykułu dowiesz się, jakie jest zastosowanie i właściwości maltodekstryny, a także jaki jest wpływ maltodekstryny na zdrowie.
Maltodekstryny to naturalne pochodne skrobi i polimery (węglowodany złożone), które możemy znaleźć w wielu produktach. Posiadają wiele interesujących właściwości chemicznych i fizycznych, dlatego są bardzo powszechnym dodatkiem do żywności i są wykorzystywane jako budulec osłonek kapsułek leków. Maltodekstryny można podzielić na przyswajalne dla człowieka (ulegające strawieniu) i oporne – podlegające dopiero fermentacji bakteryjnej w jelitach.
Maltodekstryna ma postać białego proszku lub granulatu, jest łatwo rozpuszczalna w wodzie i niemal pozbawiona smaku, co sprawia, że jest uniwersalnym dodatkiem.
Właściwości fizykochemiczne maltodekstryny sprawiają, że jest ona stabilnym składnikiem o długim okresie przydatności do spożycia, a wręcz przedłuża trwałość produktów. Posiada zdolność wiązania wody, co czyni ją skutecznym środkiem przeciwzbrylającym i emulgatorem. Właśnie ta cecha pozwala na zachowanie odpowiedniej konsystencji w produktach spożywczych, takich jak proszki czy mieszaniny instant. Ponadto maltodekstryna jest niemal bezzapachowa, co umożliwia jej wykorzystanie w szerokim zakresie produktów bez wpływu na ich walory organoleptyczne.
Inną istotną właściwością maltodekstryny jest jej niski koszt produkcji oraz uniwersalność. W przemyśle spożywczym doceniana jest za zdolność do stabilizowania smaków i tekstur oraz poprawę własności termicznych i reologicznych w gotowych produktach.
Jednym z najważniejszych parametrów maltodekstryn przyswajalnych jest jej indeks glikemiczny (IG), który zależy od stopnia jej hydrolizy (tzw. wartości DE – Dextrose Equivalent). Im wyższa wartość DE, tym bardziej maltodekstryna przypomina glukozę i charakteryzuje się wyższym IG. Może on wynosić od 85 do nawet 105, co sprawia, że maltodekstryna dostarcza szybko dostępnej energii, ale jednocześnie wymaga ostrożności w spożyciu przez osoby z zaburzeniami gospodarki węglowodanowej, takimi jak cukrzyca.
Maltodekstryna znajduje szerokie zastosowanie w różnych gałęziach przemysłu, w tym przede wszystkim w branży spożywczej, farmaceutycznej oraz kosmetycznej. Oto najważniejsze przykłady jej użycia.
Produkty energetyczne: dzięki wysokiemu indeksowi glikemicznemu maltodekstryna jest często stosowana jako źródło szybko dostępnej energii w żelach, odżywkach i batonach energetycznych, a także w napojach izotonicznych dla sportowców. Zapewnia szybkie uzupełnienie glikogenu mięśniowego po intensywnym wysiłku. Stosuje się ją także jako składnik mleka modyfikowanego, ponieważ jest dobrze wchłaniana w układzie pokarmowym niemowląt.
Produkty dietetyczne: maltodekstryna jest wykorzystywana jako substancja wypełniająca w niskokalorycznych słodzikach i innych produktach light, gdzie zastępuje cukier i tłuszcze, redukując zawartość kaloryczną bez utraty objętości i konsystencji.
Przetwory instant: dzięki zdolności do szybkiego rozpuszczania w wodzie maltodekstryna jest stosowana w produktach takich jak zupy w proszku, kawy rozpuszczalne czy odżywki dla niemowląt.
Stabilizator i zagęszczacz: maltodekstryna dodawana jest również do sosów, dresingów, lodów i deserów w celu poprawy konsystencji i stabilności struktury. Zapobiega wytrącaniu się tłuszczu i wody w emulsjach.
W farmacji maltodekstryna znajduje zastosowanie jako nośnik dla substancji czynnych w tabletkach, kapsułkach oraz syropach. Jej neutralny smak i dobra rozpuszczalność sprawiają, że jest idealnym dodatkiem do leków przeznaczonych zarówno dla dzieci, jak i dorosłych. Ponadto stosowana jest jako wypełniacz w suplementach diety, takich jak błonnik w proszku czy witaminy. Wykorzystywany jest również jako placebo w badaniach leków.
W kosmetyce maltodekstryna pełni funkcję stabilizatora emulsji oraz środka wiążącego wodę. Dodawana jest do kremów nawilżających, maseczek i produktów do pielęgnacji włosów, gdzie poprawia ich konsystencję oraz przedłuża trwałość. Dzięki zdolności do tworzenia filmu ochronnego na skórze, wspiera procesy regeneracyjne i chroni przed utratą wilgoci.
Maltodekstryna jest wykorzystywana również w przemyśle chemicznym jako dodatek do klejów, tuszy drukarskich czy farb. Jej zdolności zagęszczające i wiążące znajdują zastosowanie w procesach technologicznych, w których wymagane są substancje o takich własnościach.
Wszystkie te właściwości sprawiają, że maltodekstryna jest jednym z najbardziej uniwersalnych składników wykorzystywanych we współczesnym przemyśle, a jej znaczenie w przemyśle rośnie.
Spożywane w niewielkich ilościach maltodekstryny (będącej dodatkiem w spożywanych produktów) u osób zdrowych nie stanowi zagrożenia. Jest to substancja powszechnie uznawana za bezpieczną (GRAS) i dlatego stosowana również w mlekach modyfikowanych dla dzieci.
Maltodekstryna jest częstym składnikiem odżywek, żeli i napojów dla sportowców i działa korzystnie w sytuacjach wymagających szybkiego uzupełnienia energii, po forsownych treningach, ale może być problematyczna dla osób z cukrzycą lub insulinoopornością. Spożywanie dużych ilości przetworzonych produktów może zwiększać ryzyko nadwagi, insulinooporności, otyłości i cukrzycy typu 2.
Osoby na diecie redukcyjnej, ze stwierdzoną insulinoopornością lub chorujące na cukrzycę nie powinny spożywać większych ilości maltodekstryny przyswajalnej ze względu na jej bardzo wysoki indeks glikemiczny. Inaczej sytuacja wygląda z opornymi frakcjami skrobi i maltodekstryny, nie są one trawione przez człowieka, natomiast stanową pożywkę dla bakterii jelitowych.
Pojawiają się doniesienia, że nadmiar przyswajalnej maltodekstryny podobnie jak innych wchłanianych cukrów w diecie, może niekorzystnie wpływać na mikrobiotę jelit. Badania sugerują, że maltodekstryna niektóre szczepy bakterii np. z rodzaju Bacteroides, nadmiernie się namnażać pod wpływem maltodekstryny, co potencjalnie może zaburzać mikrobiotę jelitową. Według niektórych badań duże ilości maltodekstryny zwiększają stan zapalny w jelitach, może to nasilić objawy nieswoistych chorób zapalnych jelit.
Natomiast frakcje maltodekstryn opornych mogą działać korzystnie na metabolizm, ponieważ są one wykorzystywana przez bakterie. Odporna maltodekstryna to nowy, nielepki błonnik pokarmowy zaliczany do skrobi opornej typu V, wytwarzany poprzez usuwanie rozgałęzień struktury skrobi. Kilka badań potwierdza, że oporna maltodekstryna może poprawić poziom glukozy we krwi, wrażliwość na insulinę, profil lipidowy i wspomagać utratę nadmiernej masy ciała. Odporna maltodekstryna ulega fermentacji w okrężnicy i w ten sposób wytwarza krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe (SCFA), pomaga utrzymać prawidłowy profil lipidowy, a także zapewnia uczucie sytości i zmniejsza spożycie pokarmu.
Jednak nadmierne spożycie opornej maltodekstryny podobnie jak innych błonników, może niekorzystnie wpływać na układ pokarmowy, ponieważ może wywoływać dolegliwości jelitowe, w wyniku zwiększenia produkcji gazów i zwiększonego ciśnienia osmotycznego.
Maltodekstryna jest wielocukrem, otrzymywanym głównie w wyniku enzymatycznej hydrolizy skrobi, najczęściej pochodzącej z kukurydzy, ziemniaków, pszenicy lub ryżu. W strukturze chemicznej maltodekstryna jest mieszaniną polimerów glukozy o różnej długości łańcuchów, co nadaje jej specyficzne cechy funkcjonalne. To wielofunkcyjny składnik wykorzystywany w przemyśle spożywczym, farmaceutycznym i kosmetycznym.
To biały proszek lub granulat, łatwo rozpuszczalny w wodzie i niemal pozbawiony smaku. Te właściwości czynią ją uniwersalnym dodatkiem, szczególnie cenionym za zdolność wiązania wody, spulchniające, emulgujące, wypełniające, stabilizujące konsystencję oraz długi okres przydatności do spożycia, a wręcz przedłużanie świeżości produktów.
W przemyśle spożywczym maltodekstryna jest stosowana w produktach energetycznych, takich jak żele czy napoje dla sportowców, ponieważ szybko dostarcza energii. W produktach dietetycznych działa jako substancja wypełniająca, zmniejszająca kaloryczność bez wpływu na smak czy konsystencję. Ponadto wykorzystuje się ją w produktach instant oraz jako stabilizator i zagęszczacz w sosach, lodach czy deserach. W farmacji maltodekstryna pełni funkcję nośnika substancji czynnych w tabletkach i syropach. W kosmetyce natomiast stabilizuje emulsje, wiąże wodę i poprawia konsystencję kremów czy maseczek. Poza tym znajduje zastosowanie w przemyśle chemicznym jako składnik klejów, farb czy tuszy drukarskich.
Spożywana w umiarkowanych ilościach maltodekstryna jest uznawana za bezpieczną, a jej stosowanie w mlekach modyfikowanych dla dzieci potwierdza jej neutralność dla zdrowia. Jednak wysoki IG sprawia, że osoby z cukrzycą lub insulinoopornością powinny ograniczać jej spożycie. Duże ilości przetworzonych produktów zawierających maltodekstrynę mogą przyczyniać się do nadwagi, insulinooporności oraz cukrzycy typu 2.
Frakcje oporne maltodekstryny, które nie są trawione przez organizm, mają jednak korzystny wpływ na zdrowie metaboliczne. Stanowią pożywkę dla bakterii jelitowych, co wspiera produkcję krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych (SCFA), poprawiających metabolizm glukozy i profil lipidowy.
Informacja:
Artykuły opublikowane na stronie POLMED Zdrowie, nie pełnią funkcji konsultacji medycznej ani nie wyrażają opinii specjalistów i lekarzy. Prezentowane treści stanowią ogólne wskazówki i nie mogą być traktowane jako wyznacznik przy podejmowaniu decyzji dotyczących modyfikacji diety lub terapii, nawyków lub określaniu zmiany dawkowania leków oraz innych substancji leczniczych. Przed podjęciem działań, które mogą wpłynąć na Twoje życie, zdrowie lub samopoczucie, skonsultuj się z lekarzem lub specjalistą.
Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za ewentualne konsekwencje, wynikające z wykorzystania porad i informacji zawartych na stronie, bez wcześniejszej konsultacji z profesjonalistą.
Zespół jelita drażliwego to choroba czynnościowa jelita cienkiego i grubego o podłożu idiopatycznym. Nie jest uwarunkowana zmianami organicznymi (na przykład guzami czy uszkodzeniami jelit) ani problemami biochemicznymi. Po raz pierwszy została opisana już pod koniec XIX wieku.
Kamienie żółciowe to złogi powstające w pęcherzyku oraz przewodach żółciowych. Prowadzą one do kamicy pęcherzyka żółciowego, jednej z najczęstszych chorób przewodu pokarmowego w Europie, objawiającej się silnym, napadowym bólem określanym mianem kolki żółciowej. Kamienie które powstają w drogach żółciowych i nie przedostają się do pęcherzyka żółciowego mogą powodować rzadszą postać kamicy żółciowej – kamicę przewodową. Jak postępować w przypadku kamieni w pęcherzyku żółciowym? Czy można ich uniknąć i czy zawsze konieczna jest operacja?
Salmonelle to jedne z najbardziej znanych chorobotwórczych bakterii, głównie za sprawą wywoływanych przez nie dolegliwości żołądkowo-jelitowych. Zwłaszcza w okresie letnim często słyszymy o zatruciach pokarmowych wywołanych przez te szczepy. W Polsce świadomość społeczna w tym zakresie z roku na rok jest coraz większa.
Skład flory bakteryjnej jelit ma bardzo duże znaczenie dla ogólnego stanu organizmu. Mikrobiota — ekosystem tworzony przez bakterie w przewodzie pokarmowym ma bardzo duże znaczenie dla zdrowia człowieka. M.in. wpływa na wchłanianie witamin i minerałów, usprawnia proces trawienia, wzmacnia układ immunologiczny i polepsza nastrój. Żeby poprawić stan mikrobioty, warto sięgać po probiotyki i prebiotyki w odpowiedniej ilości. Czym różni się probiotyk od prebiotyku? Jakie są najbardziej znane szczepy probiotyczne? Odpowiadamy!
