Żylaki to rozszerzone żyły o krętym przebiegu występujące zazwyczaj na kończynach dolnych. O tym, czy się pojawią, decydują przede wszystkim predyspozycje genetyczne, ale duże znaczenie ma także styl życia – chodzenie na obcasach, długotrwałe pozostawanie w pozycji stojącej albo siedzącej, palenie papierosów oraz przyjmowanie terapii hormonalnej. Jak leczy się żylaki?
Żylaki to dosłownie rozszerzone, wydłużone i wyraźnie widoczne pod skórą żyły o krętym przebiegu. Żylaki kończyn dolnych, bo z tymi mamy do czynienia najczęściej, to problem obejmujący przeważnie żyły powierzchniowe, chociaż czasami występujący również w żyłach głębokich. Mówi się, że żylaki są elementem niewydolności żylnej, czyli choroby rozwijającej się na skutek nadciśnienia żylnego.
Nadciśnienie z kolei powstaje z powodu uszkodzenia zastawek żylnych, niedrożności lub ucisku na żyły. Przeciążenie sprawia, że dochodzi do cofania się krwi do naczyń powierzchniowych, które nie są przystosowane do jej transportu w dużej ilości. Żyły te ulegają rozciągnięciu – mówiąc wprost, pojawiają się żylaki.
Wyróżnia się dwa rodzaje żylaków: pierwotne i wtórne. Pierwotne stanowią około 95% diagnozowanych żylaków. Są efektem wrodzonego braku zastawek albo zaburzenia syntezy kolagenu i elastyny w ścianach żylnych. Żylaki wtórne, występujące u około 5% wszystkich osób cierpiących na tę dolegliwość, powstają w wyniku niewydolności żył głębokich, przebytej zakrzepicy, urazów albo stanów zapalnych.
Podstawową przyczyną powstawania żylaków są predyspozycje genetyczne. Jeżeli żylaki ma przynajmniej jedno z rodziców, prawdopodobieństwo wystąpienia tego schorzenia u dzieci wynosi około 25% w przypadku mężczyzn i 60% w przypadku kobiet. Gdy żylaki pojawiły się u obojga z rodziców, ryzyko u dzieci wzrasta do około 90%. Dodatkowo, poza predyspozycjami genetycznymi, istotne są inne czynniki takie jak: długotrwałe przebywanie w pozycji stojącej lub siedzącej warunkowane wykonywaną pracą, palenie papierosów, regularne picie alkoholu, niski poziom aktywności fizycznej, nadwaga albo otyłość, noszenie ubrań obcisłych w okolicy pasa lub butów na wysokim obcasie, przebyta zakrzepica naczyń żylnych, częste zaparcia, przyjmowanie doustnej antykoncepcji hormonalnej oraz wiek.
Żylaki można zdiagnozować w specjalistycznych badaniach: USG tak zwanym dopplerowskim – nieinwazyjnym badaniu pokazującym przepływ krwi, flebografii, czyli inwazyjnym badaniu umożliwiającym m.in. określenie drożności żył i morfologii zastawek żylnych oraz warikografii rodzaju flebografii z zastosowaniem środka kontrastującego.
Jakie objawy związane z żylakami powinny być powodem do niepokoju? Jeżeli pacjent zauważa u siebie widocznie poszerzone żyły powierzchniowe, a dodatkowo ma problem z uczuciem ciężkości w nogach, obrzękami, bólem o charakterze tępym lub piekącym pojawiającym się po długim staniu, odczuwa swędzenie albo mrowienie w kończynach i często ma kurcze mięśni, powinien się zwrócić do specjalisty. Kto odpowiada za leczenie żylaków? Lekarz od żylaków, jak się mówi potocznie, to flebolog. Flebolodzy zajmują się chorobami dotyczącymi układu żylnego.
Na czym polega leczenie żylaków? Zazwyczaj stosuje się kilka metod jednocześnie, bo schorzenie dość trudno się leczy, a w dodatku ma ono charakter nawracający. Przede wszystkim skupia się na metodach uciskowych, które są tak zwaną formą terapii zachowawczej. Zaleca się noszenie wyrobów takich jak rajstopy przeciwżylakowe czy pończochy uciskowe o różnym stopniu ucisku dobranym do poziomu zaawansowania schorzenia.
Dobre rezultaty przynosi również skleroterapia, czyli ostrzykiwanie żył środkiem obliterującym – płynem lub pianką. Terapia obliteracyjna zamyka światła naczynia, ale może być stosowana wyłącznie w przypadku małych lub średnich naczyń żylnych. W skrajnych przypadkach lekarz decyduje o konieczności przeprowadzenia flemektomii – usunięcia niewydolnej żyły odpiszczelowej lub laserowego leczenia żylaków.
Czy stosuje się jakiekolwiek leki na żylaki? Tak, u niektórych pacjentów na złagodzenie dolegliwości pomagają bioflawonoidy takie jak hesperydyna, rutyna oraz diosmina.
