Infolinia 24/7: 58 775 95 99 / 801 033 200
Placówki medyczne
Stosowanie jakichkolwiek leków w okresie ciąży i laktacji budzi kontrowersje, szczególnie gdy dotyczy antybiotyków. Dobór leku w tym czasie powinien opierać się na wynikach badań klinicznych, rekomendacjach oraz klasyfikacji przyjętej przez Food and Drug Administration (FDA). Niektóre antybiotyki podawane w czasie ciąży, zwłaszcza w jej pierwszym trymestrze, mogą działać teratogennie na płód. Natomiast stosowane w okresie karmienia piersią, przedostając się z mlekiem matki, mogą negatywnie wpływać na organizm noworodka. Należy pamiętać, iż to zawsze lekarz podejmuje decyzję o wdrożeniu leczenia antybiotykami — powinna ona być dokładnie przeanalizowana pod kątem wskazań medycznych, korzyści terapeutycznych i możliwego toksycznego działania na dziecko.
W jakich przypadkach antybiotyk w ciąży oraz podczas laktacji może zostać użyty przez przyszłą matkę? Jaka grupa antybiotyków może wywołać poważne wady rozwojowe płodu? Odpowiadamy!
Antybiotyki są lekami, które wykazują działanie zarówno bakteriostatyczne, czyli hamują wzrost i rozmnażanie bakterii, jak i bakteriobójcze, czyli powodują niszczenie komórek bakterii, co skutkuje ich eliminacją przez nasz układ odpornościowy.
Niektóre antybiotyki mogą działać inaczej w zależności od rodzaju bakterii. Warto wspomnieć o antybiotykach peptydowych, które działają poprzez hamowanie syntezy ścian komórkowych lub hamowanie syntezy kwasów nukleinowych w komórkach bakteryjnych.
Współczesna medycyna dysponuje wieloma antybiotykami, w tym preparatami o udokumentowanym braku szkodliwości dla ciąży. Uważa się, że penicyliny, cefalosporyny i erytromycyna mogą być bezpiecznie stosowane w ciąży. Istotne jest, aby lek przeciwbakteryjny został dobrany celowanie, na podstawie antybiogramu, który określa wrażliwość obecnych drobnoustrojów na antybiotyki.
Antybiotyk na początku ciąży – w pierwszym trymestrze, można podawać – wyłącznie po konsultacji lekarskiej, jeśli nie ma on udokumentowanych szkodliwych właściwości na stan płodu. Należy jednak zachować szczególną ostrożność — istnieją pewne grupy antybiotyków, które są przeciwwskazane w tym okresie, a ich stosowanie możliwe jest wyłącznie wtedy, gdy korzyści dla matki znacznie przewyższają ewentualne ryzyko dla rozwijającego się płodu. Wśród antybiotyków tych możemy wymienić m.in.:
Obecnie stosowanie antybiotyków w zakażeniach o nieznanej etiologii budzi wiele zastrzeżeń. Podjęcie zbyt pochopnej decyzji o włączeniu do leczenia leków przeciwbakteryjnych może skutkować powstaniem szczepów wielolekoopornych. Najczęściej antybiotyki w ciąży stosuje się w przypadku ciężkich zakażeń bakteryjnych, takich jak:
Jaki antybiotyk w ciąży można stosować? Za antybiotyki bezpieczne w ciąży, które nie szkodzą rozwijającemu się płodowi ani matce, uważa się:
Penicylina i jej pochodne są najczęściej wybieranymi antybiotykami w ciąży, stanowiąc około 85% przepisywanych leków tego typu. Ich popularność wynika z faktu, że są stosunkowo bezpieczne i nie wywołują częstych efektów toksycznych. Co więcej, łatwo przechodzą przez barierę łożyskową, docierając do krwi dziecka w stężeniu około 50% mniejszych niż u matki, zależnie od rodzaju konkretnego leku.
Cefalosporyny są drugą najczęściej stosowaną grupą antybiotyków w ciąży, zaraz po penicylinach. Również jak penicyliny, cefalosporyny należą do kategorii B według amerykańskiej Agencji Żywności i Leków (FDA), co oznacza, że badania na zwierzętach nie wykazały żadnego ryzyka dla płodu. W ciąży zazwyczaj preferowane są cefalosporyny drugiej (cefuroksym) lub trzeciej generacji. Należy jednak pamiętać, że cefalosporyny pierwszej generacji (cefadroksykl, cefaleksyna) są przeciwwskazane w pierwszym trymestrze ciąży ze względu na ryzyko wystąpienia wad wrodzonych u płodu.
W celu podwyższenia bezpieczeństwa terapii, w trakcie antybiotykoterapii u ciężarnej należy kierować się poniższymi zasadami:
Niektóre antybiotyki w ciąży mogą wywoływać pewne skutki niepożądane. Różnią się one w zależności od rodzaju i dawki stosowanego leku:
W niektórych przypadkach istnieje konieczność podania antybiotyku podczas porodu. Powodem jest obecność paciorkowca Streptococcus agalactiae w ich drogach rodnych. W większości przypadków bakteria ta nie wywołuje charakterystycznych objawów u kobiet, a może mieć negatywny wpływ na zdrowie noworodka, powodując u niego zapalenie płuc, zapalenie opon mózgowych czy posocznicę.
Aby zminimalizować ryzyko wystąpienia tych powikłań, w trakcie ciąży (między 35. a 37. tygodniem) wykonuje się wymaz z przedsionka pochwy i odbytu w celu wykrycia obecności tej bakterii. Dzięki wynikowi testów laboratoryjnych położna oraz lekarz mogą ocenić, czy u danej pacjentki profilaktyczne podanie antybiotyku podczas porodu jest konieczne. Dzięki odpowiedniemu leczeniu, ryzyko zakażenia noworodka zostaje zdecydowanie zmniejszone, przyczyniając się do zdrowego i bezpiecznego przebiegu porodu.
Co więcej, antybiotyk podaje się także profilaktycznie kobietom, które przygotowywane są do cesarskiego cięcia. Profilaktyka ta powinna mieć miejsce jeszcze przed wykonaniem nacięcia chirurgicznego i ma za zadanie uchronić kobietę przed zakażeniem rany.
Podczas ciąży, organizm kobiety przechodzi przez wiele zmian, które mają wpływ na sposób oddziaływania przyjmowanego leku. Co interesujące, ten sam lek u osoby niebędącej w ciąży może wywoływać zupełnie inne reakcje. U kobiet w ciąży zwiększa się ilość płynów ustrojowych, aktywność niektórych enzymów ulega zmianie, a przepływ krwi przez nerki wzrasta. Co więcej, zależnie od właściwości i parametrów danego leku, może on przechodzić przez barierę łożyskową oraz kumulować się w organizmie matki lub płodu. Leki o niskiej masie cząsteczkowej oraz lipofilowe (czyli rozpuszczalne w tłuszczach) mają większe szanse na przechodzenie przez łożysko.
Należy zdawać sobie sprawę, że działanie teratogenne leku (działanie toksyczne na płód) zależy przede wszystkim od dawki, która dotrze do płodu, czasu ekspozycji na ten związek oraz od stopnia rozwoju płodu. Dlatego ważne jest zrozumienie tych mechanizmów — pozwala to przewidzieć, jak dany lek będzie działał u pacjentek w ciąży i czy zaplanowana terapia okaże się skuteczna i bezpieczna dla matki i dziecka.
Świadome i odpowiedzialne podejście do terapii farmakologicznej, w tym antybiotykoterapii w okresie ciąży może pomóc w zapewnieniu najlepszych warunków rozwoju dla dziecka, minimalizując jednocześnie potencjalne niepożądane skutki.
Informacja:
Artykuły, opublikowane na stronie POLMED Zdrowie, nie pełnią funkcji konsultacji medycznej ani nie wyrażają opinii specjalistów i lekarzy. Prezentowane treści stanowią ogólne wskazówki i nie mogą być traktowane jako wyznacznik przy podejmowaniu decyzji dotyczących modyfikacji diety lub terapii, nawyków lub określaniu zmiany dawkowania leków oraz innych substancji leczniczych. Przed podjęciem działań, które mogą wpłynąć na Twoje życie, zdrowie lub samopoczucie, skonsultuj się z lekarzem lub specjalistą.
Każda porada medyczna musi być dostosowana do indywidualnych potrzeb pacjenta na podstawie wywiadu i/lub badania lekarskiego. Nigdy nie próbuj samoleczenia, bazując wyłącznie na materiałach informacyjno-edukacyjnych. Zawsze korzystaj z konsultacji lub teleporady medycznej, świadczonej przez lekarza. W sytuacji pojawienia się objawów choroby lub pogorszenia stanu zdrowia, natychmiast skontaktuj się z lekarzem.
Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za ewentualne konsekwencje, wynikające z wykorzystania porad i informacji, zawartych na stronie bez wcześniejszej konsultacji z profesjonalistą.
COVID-19 to choroba, która znamy od nieco ponad roku. To bardzo krótki okres czasu z perspektywy prowadzenia badań naukowych nad długoterminowymi skutkami tej choroby dla organizmu człowieka. Podsumujmy jednak, co wiemy już teraz.
Pacjenci zazwyczaj nie wiedzą, że mogą mieć wadę zgryzu, w tym przodozgryz. Wynika to z tego, że ich zęby wydają się proste. Problem uwidacznia się dopiero podczas próby ich równego ułożenia w łuku. Nie warto tej kwestii bagatelizować, bo żuchwa oraz szczęka pełnią w jamie ustnej tak samo istotną rolę, jak zęby. To od ich prawidłowego ułożenia i od właściwej budowy uzależniony jest wygląd twarzy oraz władność w zakresie prawidłowego przeżuwania, oddychania oraz mówienia. Czy można coś zrobić, żeby przeciwdziałać przodozgryzowi albo, żeby się z niego wyleczyć?
Łojotokowe zapalenie skóry to jedna z najczęstszych chorób dermatologicznych, znana szerokiej grupie czytelników, niejednokrotnie uciążliwa i niedająca o sobie zapomnieć, wydawałoby się błaha, aczkolwiek nawracająca i tym silniej irytująca pacjentów, których dotyka. Umiemy zaleczyć, ale czy wyleczyć? Jaki jest jej związek z ludzkim wirusem upośledzenia odporności czy chorobą Parkinsona? Wiele pytań i jeszcze więcej kontrowersji dotyczących patogenezy schorzenia.
