Przodozgryz – co oznacza i jak leczyć?

Powrót

Pacjenci zazwyczaj nie wiedzą, że mogą mieć wadę zgryzu, w tym przodozgryz. Wynika to z tego, że ich zęby wydają się proste. Problem uwidacznia się dopiero podczas próby ich równego ułożenia w łuku. Nie warto tej kwestii bagatelizować, bo żuchwa oraz szczęka pełnią w jamie ustnej tak samo istotną rolę, jak zęby. To od ich prawidłowego ułożenia i od właściwej budowy uzależniony jest wygląd twarzy oraz władność w zakresie prawidłowego przeżuwania, oddychania oraz mówienia. Oceną problemu powinien się zająć lekarz ortodonta. Czy można coś zrobić, żeby przeciwdziałać przodozgryzowi albo, żeby się z niego wyleczyć?

Przodozgryz dotyczy stosunkowo niewielkiej grupy ludzi. Spośród wszystkich wad zgryzu na tę jego odmianę cierpi 9% populacji. Jego druga nazwa to doprzednia wada zgryzu. Osoby, które mają tego rodzaju wadę zgryzu, cechuje wysunięta do przodu broda. Oprócz tego ich twarz posiada wtedy surowy wyraz, co może wpływać w sposób negatywny na ich społeczny odbiór. Poza defektem estetycznym równie ważne jest w tym wypadku zaburzenie działania narządu żucia oraz mowy.

Co to jest przodozgryz?

Przodozgryz to jedna z rzadziej występujących wad zgryzu. W nomenklaturze ortodontycznej określa się go mianem wady trzeciej klasy. Typowe dla niej jest wysunięcie żuchwy w kierunku przednim względem szczęki. Można również powiedzieć, że dochodzi wtedy do wysunięcia dolnego łuku zębowego względem górnego. Czasami przy doprzedniej wadzie zgryzu dolny odcinek twarzy ulega wydłużeniu, a oprócz tego powiększa się kąt żuchwy. U niektórych osób przodozgryz doprowadza także do wstrzymania doprzedniego wzrostu całej szczęki.

Rodzaje wad zgryzu doprzednich

Przodozgryz może wystąpić pod postacią: przodozgryzu całkowitego, przodozgryzu częściowego oraz przodozgryzu rzekomego. Do tego dochodzi jeszcze podział na przodożuchwie czynnościowe oraz morfologiczne.

  • Przodozgryz całkowity — dochodzi do wysunięcia całego dolnego ługu zębowego względem tego górnego.
  • Przodozgryz częściowy — zębodołowa żuchwa w odcinku przednim jest powiększona.
  • Przodozgryz rzekomy — wysunięcie dolnego łuku zębowego jest pozorne, a oprócz tego dochodzi wtedy do wstrzymania doprzedniego wzrostu szczęki (względem mózgowej części czaszki).
  • Przodożuchwie czynnościowe — budowa żuchwy jest prawidłowa, ale jest umiejscowiona w nieprawidłowym (doprzednim) położeniu.
  • Przodożuchwie morfologiczne — to odmiana wady kostnej. Cecha dla niej typowa to zbyt intensywny rozwój żuchwy na długość.

Objawy przodozgryzu

Do najczęściej występujących objawów tej wady zgryzu zalicza się:

  • wysunięcie do przodu brody oraz dolnej wargi,
  • wysunięcie do przodu zębów dolnych,
  • przerwę, która się pojawia między siekaczami w łuku górnym i dolnym,
  • wydłużenie dolnego odcinka twarzy,
  • wygładzoną bruzdę wargowo-bródkową,
  • doprzedni wzrost szczęki,
  • profil wklęsły,
  • bóle, które obejmują okolice stawu skroniowo-żuchwowego oraz żuchwy,
  • wady wymowy.

Stopień zaawansowania tej wady zgryzu może być bardzo różny. Przodozgryz może objąć struktury szkieletowe albo stanowić jedynie wadę samych zębów. Zazwyczaj dochodzi do połączenia obu tych komponentów.

Czasami jest tak, że przodozgryz nie objawia się przez wystawanie zębów dolnych przed górne. Może się uwidaczniać jedynie w relacjach szkieletowych i w rysach twarzy. Z kolei mocno nasilony wzrost żuchwy to przeważnie rzadko występująca wada genetyczna, czyli progenia. Wówczas broda mocno się odznacza, a środkowa część twarzy z profilu prezentuje się dobrze.

Przyczyny przodozgryzu

Przodozgryz u dzieci zazwyczaj wynika z przyczyn genetycznych albo środowiskowych. Na to, czy dojdzie do wysunięcia szczęki do przodu, wpływają również nawyki. Zbyt wysokie układanie dziecka do snu (jego głowy do przodu) również może się przyczynić do powstania doprzedniej wady zgryzu. Wszystko przez to, że dziecko, które znajdzie się w takiej pozycji, w sposób odruchowy odchyla wówczas język oraz głowę do przodu, co finalnie przekłada się na nieprawidłowe ustawienie żuchwy. Wtedy mięśnie, które odpowiadają za wysuwanie żuchwy, zyskują przewagę nad tymi, które są używane do jej cofania.

Dzieci w wieku przedszkolnym często ssą swój język, policzek albo wargi. Tego rodzaju parafunkcja doprowadza do braku kontaktu zębów dolnych z górnymi, co przekłada się na możliwość wystąpienia zgryzu otwartego bocznego albo przedniego.

W niektórych z przypadków przodozgryz pojawia się jako negatywny skutek uboczny przerostu migdałków podniebiennych. Rozszczep podniebienia również może do niego prowadzić.

Tego rodzaju wada zgryzu to także czynnik, który występuje w przebiegu różnych chorób, takich jak:

  • zespół Aperta,
  • achondroplazja,
  • zespół Downa,
  • zespół Crouzona.

Dlaczego powinno się leczyć przodozgryz?

Tego rodzaju wada zgryzu to nie tylko problem estetyczny. Często się zdarza, że wysunięcie żuchwy do przodu przeszkadza. Pojawiają się wówczas problemy z prawidłową wymową niektórych głosek. Do tego dochodzi jeszcze seplenienie. Równie ważne jest to, że przodozgryz przekłada się także na problemy z uzębieniem. Po prostu nieprawidłowe ustawienie zębów utrudnia ich czyszczenie, a to z czasem może doprowadzić do próchnicy oraz ubytków, a co za tym idzie do regularnych wizyt u dentysty.

Przodozgryz u dziecka przyczynia się także do utrudnionego przeżuwania stałych pokarmów. Takie niedostatecznie rozdrobnione cząstki pokarmowe wpływają  z czasem w sposób niekorzystny na działanie całego przewodu pokarmowego. W skrajnych przypadkach dochodzi również do problemów z oddychaniem.

Zahamowania doprzedniego wzrostu szczęki i cofnięcie się dolnego łuku zębowego stanowią również przyczynę problemów natury społecznej. Dziecko z taką wadą zgryzu czuje się gorsze od rówieśników i ma zaniżoną samoocenę. W skrajnych przypadkach przodozgryz u dziecka sprawia, że staje się ono ofiarą przemocy werbalnej i klasowym kozłem ofiarnym, bo dzieci oprócz tego, że są szczere, bywają również okrutne.

Leczenie przodozgryzu z zastosowaniem współczesnych metod

Sposób leczenia przodozgryzu jest uzależniony przede wszystkim stopnia zaawansowania i od rodzaju tej wady zgryzu. Równie znaczący jest pod tym względem wiek pacjenta, jego stan zdrowia i podejście do zaproponowanego mu leczenia, bo bez jego zaangażowania nie zawsze udaje się uzyskać satysfakcjonujące wszystkich efekty.

Proca bródkowa (funda)

To najprostsza i najmniej skomplikowana odmiana aparatu do korekcji przodozgryzu. Składa się z dwóch części:

  • górnej, czyli opaski, która obejmuje głowę (do jej stabilizowania służą dwa paski, które są prowadzone w sposób krzyżowy),
  • dolnej, w skład której wchodzą cięgna oraz nakładka na brodę.

Proca występuje w dwóch wersjach. W tej klasycznej część bródkowa powstaje z cięgien, które są zakończone pętelkami. W wersji zmodyfikowanej cięgna posiadają po dwa lub trzy otwory, które są rozlokowane w 0,5 cm odstępach. W taki sposób została zapewniona możliwość przepinania poszczególnych pasków.

Maskowanie przodozgryzu u dzieci

Istota tej metody to korekcja przodozgryzu za przyczyną ekstrakcji dolnych przedtrzonowców żuchwy. Po ich usunięciu zostaje utworzona przestrzeń pomiędzy zębami i to właśnie ją trzeba zmniejszyć. Do tego celu służy aparat ortodontyczny. Dzięki ściśnięciu zębów łuk zębowy podlega zmniejszeniu i w konsekwencji tego żuchwa zaczyna się chować. Finalnie zgryz zaczyna powracać do prawidłowego położenia.

Maska twarzowa Delaire’a

To specjalny aparat, który jest stosowany razem z ruchomym albo stałym aparatem ortodontycznym. W jego skład wchodzą dwie podpórki (czołowa i bródkowa), które są połączone za pośrednictwem wykonanej z metalu ramy. Taki aparat funkcjonuje w taki sam sposób jak dźwignia, bo wyciąga szczękę do przodu i równocześnie zapiera czoło oraz brodę. Finalnie dochodzi do wzrostu doprzedniego szczęki.

Poszerzacz podniebienia

To aparat stały, który służy do rozszerzania łuku zębowego. W jego skład wchodzą wykonane z metalu pierścienie, przęsła oraz śruby. Przytwierdza się go na kilku zębach, przy użyciu cementu ortodontycznego. Jego największa wada jest taka, że na etapie rozszerzania podniebienia mogą się ujawnić szpary między przednimi zębami. Po jego zdjęciu może ona zniknąć w sposób samoistny albo wymagane jest jej skorygowanie.

Korekcja ortodontyczno-chirurgiczna

Ta metoda wiąże się z koniecznością wdrożenia adekwatnego dla danego przypadku przygotowania ortodontycznego, czyli zastosowania aparatu. Korekcja jest przeprowadzana na drodze wycięcia części tkanki kostnej oraz równoczesnego dosunięcia obu wytworzonych wtedy części. Tego rodzaju korekcja to osteotomia. Całość jest mocowana za pomocą wykonanych z tytanu płytek. Taki sposób działania najlepsze rezultaty zapewnia u osób dorosłych, bo u nich wzrost kostny już został zakończony.

Mioterapia w wadach zgryzu

Mioterapia to gimnastyka lecznicza, czy też ćwiczenia mięśniowe, które prowadzą do zharmonizowania sposobu funkcjonowania różnych grup mięśniowych. Oprócz tego jej efektami są także rozluźnienie mięśni hipertonicznych i zwiększenie napięcia oraz siły w obrębie mięśni hipotonicznych. Odpowiednio dobrane i regularnie powtarzane ćwiczenia prowadzą do zmiany konkretnych cech morfologicznych w okolicy włókien mięśniowych.

Mioterapia a wady doprzednie

W przypadku tej grupy zaburzeń zgryzu dochodzi do zbyt dużego napięcia mięśni, które odpowiadają za przesuwanie żuchwy. Główny cel to w tym wypadku ich stymulowanie do bardziej efektywnej pracy. Zanim zacznie się ćwiczyć, obowiązkowe jest wówczas opiłowanie zębów: dotylnej powierzchni kła dolnego i doprzedniej kła górnego. Tak samo trzeba postąpić w odniesieniu do żujących powierzchni trzonowców. Tego rodzaju działanie ma doprowadzić do uzyskania równoległych płaszczyzn. Takich, które jedynie w bardzo małym stopniu będą skierowane od góry i tyłu ku dołowi i przodowi.

Ćwiczenia przy takich wadach zgryzu sprowadzają się do możliwie jak największego obniżania żuchwy. W trakcie zwierania łuków zębowych bródka powinna zostać skierowana przy użyciu dłoni ku tyłowi. Przy przodozgryzie częściowym rekomenduje się dociskanie siekaczy dolnych (przy użyciu palca wskazującego) oraz wyrostka do tyłu.

Bardzo ważne jest zainicjowanie odpowiednich działań, które doprowadzą do skorygowania tej wady zgryzu. To, iż na danym etapie życia nie jest ona dla danej osoby problematyczna, wcale nie jest równoznaczne z tym że za kilka lat to się nie zmieni. Na względzie warto mieć także i to, że szybsze wdrożenie leczenia zapewni lepsze rezultaty.

Konsultacja merytoryczna lek. Ireneusz Markowski
Dyrektor Medyczny POLMED


Bibliografia

  • Fudalej P., Wybrane metody leczenia do przednich wad zgryzu, „Mag Stomatol” 2007, nr 11.
  • Grzesiak E., Mioterapia w stomatologii, http://iortodonta.pl/wp-content/uploads/2014/06/Mioterapia-w-stomatologii.pdf (dostęp 5. 10. 2022)
  • Ortodoncja współczesna, red.: D. Partyka, Lublin 2001.
  • Śmiech-Słomkowska G., Rytlowa W., Profilaktyka i wczesne leczenie ortodontyczne, Warszawa 1999.
  • Wróbel E., Sajewiz E., Projekt aparatu do korekcji przodozgryzu, „Aktualne Problemy Biomechaniki” 2014, Nr 8.

Dodano: 05/10/2022
Autor
POLMED Zdrowie
POLMED Zdrowie
Najpopularniejsze artykuły w kategorii Porady lekarzy
05/05/2021
Porady lekarzy
Powikłania po chorobie COVID-19

COVID-19 to choroba, która znamy od nieco ponad roku. To bardzo krótki okres czasu z perspektywy prowadzenia badań naukowych nad długoterminowymi skutkami tej choroby dla organizmu człowieka. Podsumujmy jednak, co wiemy już teraz.


02/02/2023
Badania, Choroby, Porady lekarzy
Łojotokowe zapalenie skóry – czym jest i jak sobie z nim radzić?

Łojotokowe zapalenie skóry to jedna z najczęstszych chorób dermatologicznych, znana szerokiej grupie czytelników, niejednokrotnie uciążliwa i niedająca o sobie zapomnieć, wydawałoby się błaha, aczkolwiek nawracająca i tym silniej irytująca pacjentów, których dotyka. Umiemy zaleczyć, ale czy wyleczyć? Jaki jest jej związek z ludzkim wirusem upośledzenia odporności czy chorobą Parkinsona? Wiele pytań i jeszcze więcej kontrowersji dotyczących patogenezy schorzenia.


17/03/2023
Badania, Choroby, Porady lekarzy, Profilaktyka
Nowotwory skóry – które znamiona mogą okazać się niebezpieczne? Czerniak a pieprzyk

Zapoznaj się z nasza ofertą
już od 120 zł miesięcznie
Abonament medyczny
Kobieta
Inspiruje nas Twoje zdrowie, pozwól o siebie zadbać!

od 1180 zł/rok
już od 120 zł miesięcznie
Abonament medyczny
Mężczyzna
Pozwól, że zadbamy o Ciebie!

od 1180 zł/rok
Abonament SENIOR
już od 143 zł miesięcznie
Abonament
Senior
To Twój czas!

od 1400 zł/rok
Więcej usług
Potrzebujesz pomocy?
Skontaktuj się z naszymi konsultantami.
Zapytaj o ofertę
Newsletter
Kup wizytę
Portal Pacjenta Portal Pracodawcy Platforma Medycyny Pracy Panel Agentów Ubezpieczeniowych Partner medyczny
Mam konto
Zaloguj się
Nie mam konta
Zarejestruj się