Rak szyjki macicy jest nowotworem występującym u młodych kobiet, a jednocześnie jedynym nowotworem, któremu można skutecznie zapobiec lecząc stany przedrakowe szyjki macicy. Czynnikiem wywołującym tę chorobę w 99,7% zachorowań jest wirus brodawczaka ludzkiego HPV o charakterze wysokoonkogennym.

Klasyczne badanie cytologiczne jest uznawane za rutynowy screening (czyli badanie przesiewowe, profilaktyczne) raka szyjki macicy w Polsce. Jest jednocześnie rodzajem profilaktyki wtórnej, która dzięki wczesnemu wykryciu i rozpoczęciu leczenia choroby zapobiega jej konsekwencjom. Jednak czułość cytologii konwencjonalnej sięga ok. 68% o oznacza, że u 4 na 10 badanych kobiet nieprawidłowe komórki mogą nie zostać wykryte. Dlatego w nowoczesnym postępowaniu medycznym proponuje się wykonywanie badań cytologii płynnej (LBC – Liquid Based Cytology) i testów molekularnych potwierdzających zakażenie pro-nowotworowymi typami wirusa HPV. W krajach wysokorozwiniętych takie rozwiązanie diagnostyczne stanowi złoty standard postępowania.

Cytologia płynna jest również badaniem mikroskopowym komórek. Umożliwia jednak izolację typowych oraz nieprawidłowych komórek nabłonka szyjki macicy oraz odróżnienie ich od – istniejących w wymazie – komórek zapalnych śluzu oraz krwinek czerwonych. Dzięki temu czułość metody zwiększa się nawet dwukrotnie. Ponadto cytologia płynna – w przypadku wyników wątpliwych – umożliwia poszerzoną diagnostykę o identyfikację serotypu wirusa HPV w badanym materiale biologicznym bez konieczności ponownego pobrania materiału i dodatkowej wizyty Pacjentki w gabinecie.

HR DNA HPV jest badaniem molekularnym wykrywającym obecność wirusów brodawczaka ludzkiego. Wykrycie wirusa potwierdza zakażenie, ale nie musi potwierdzać rozpoczętego procesu nowotworzenia, bowiem jest on zależny od indywidualnych predyspozycji układu immunologicznego Pacjentki. Badanie to pozwala wyodrębnić grupę pacjentek wysokiego ryzyka, które muszą być częściej poddawane kontroli ginekologicznej, kolposkopowej oraz wirusologicznej.

Jako lekarz ginekolog mogę zdecydowanie rekomendować badanie łączone cytologii z badaniem HR HPV jako najnowszy kanon profilaktyki onkologicznej na świecie.

Maciej Jeleń