Hałas w miejscu pracy, a przepisy BHP

25. kwietnia obchodzimy Międzynarodowy Dzień Świadomości Zagrożenia Hałasem. Z tej okazji pragniemy zwiększyć świadomość na temat nadmiernego nasilenia dźwięków i ich oddziaływania na ludzkie zdrowie. W poniższym artykule przybliżymy zjawisko hałasu. Opowiemy czym jest hałas, jakie nasilenie dźwięków uznać można za hałas oraz w jakich przypadkach ma on szkodliwy wpływ na nasze zdrowie. Przedstawimy również konkretne skutki zdrowotne, jakie wywoływać może hałas oraz opowiemy o grupach ryzyka i przepisach BHP związanych z zagadnieniem hałasu.

Czym jest hałas?

Hałas to inaczej zbyt duże natężenie dźwięków, które są uciążliwe, dokuczliwe, przykre lub szkodliwe. Nie każde nasilenie dźwięków docierających do naszych uszu możemy jednak określić mianem hałasu. Gdzie leży granica? Choć każdy organizm nieco inaczej reaguje na dźwięki, to zdenerwowanie może pojawić się przy dźwiękach utrzymujących się na poziomie 35 dB i wyższym.

Jak oddziałują na nas poszczególne natężenia dźwięków?

Ze względu na natężenie czynników powodujących hałas i związany z nimi wpływ na ludzkie zdrowie, dźwięki podzielić możemy na następujące grupy:

• 35 dB – takie dźwięki określane są już jako hałas, jednak nie niosą za sobą skutków zdrowotnych. Wywoływać mogą jedynie irytację.
• 65-75 dB – tego typu hałas powoduje rozdrażnienie i poddenerwowanie. Jego długotrwałe oddziaływanie wpływa szkodliwie na nasz układ nerwowy, wywołując zmęczenie oraz niższą efektywność pracy.
• 75-85 dB – dźwięki z tej grupy wywołują tzw. zaburzenia organiczne. Oznacza to, że zmianie ulega chemia organizmu, w związku z czym nie jest możliwe jego prawidłowe funkcjonowanie. Wystąpić mogą m.in.: bóle głowy, nadciśnienie tętnicze, zaburzenia w obrębie pracy żołądka oraz wzrost poziomu adrenaliny, wynikający z ciągłego dyskomfortu.
• 85-90 dB – w tym przypadku niemożliwe jest zrozumienie kierowanych do nas komunikatów, nawet jeśli rozmówca stoi w odległości 50 cm od nas,
• 90-120 dB – przy takim nasileniu dźwięków pojawia się osłabienie słuchu oraz jego ubytki.
• 120-130 dB – w tej sytuacji możliwe jest mechaniczne uszkodzenie słuchu.
• 130 dB i więcej – hałas, utrzymujący się na tym poziomie wywołuje ból, związany z odbieraniem dźwięków.

Dla porównania, 35 decybeli to spokojna ulica lub cicha muzyka. 80 decybeli to głośny krzyk dziecka lub dźwięk, zbliżony natężeniem do głośności motocyklu. 110 decybeli posiada zwykle muzyka w klubach nocnych. 120-130 decybeli to z kolei głośność, z jaką startuje samolot.

Kto jest najbardziej narażony na szkodliwy hałas?

Na szkodliwe skutki oddziaływania hałasu narażeni są przede wszystkim pracownicy sektora przemysłowego, transportu. górnictwa oraz budownictwa. Dzieje się tak, ponieważ grupy te niemal codziennie, a więc stale i długotrwale, zmuszone są przebywać w miejscach o bardzo dużym natężeniu dźwięków.

Zagrożenie hałasem w miejscu pracy, a przepisy BHP

W związku ze szkodliwym działaniem dźwięków o dużym nasileniu, wprowadzono odpowiednie przepisy BHP. Mają one za zadanie kontrolować poziom hałasu i w możliwie jak największym stopniu chronić przed nim pracowników. Zgodnie z obowiązującymi normami:

• w przypadku osób dorosłych, średni dozwolony hałas w zakładzie pracy, w przeliczeniu na osiem godzin pracy, może wynosić maksymalnie 85 dB, w przypadku niepełnoletnich pracowników, maksymalne natężenie hałasu wynosić może maksymalnie 80 dB,
• w przypadku kobiet w ciąży, maksymalne dozwolone nasilenie dźwięków to 65 dB,
• największy jednorazowy hałas  wynosić może 135 dB,
• praca ciągła w otoczeniu dźwięków, utrzymujących się na poziomie 95-100 dB, może wynosić od 40 do 100 minut dziennie,
• pracę przy dźwięku sięgającym 100 dB wykonywać można przez maksymalnie 10 minut dziennie,
• pracodawca ma obowiązek dokonywać systematycznych pomiarów dotyczących poziomu hałasu w miejscu pracy,
• w przypadku natężenia dźwięków, które przekracza wyznaczone normy, pracodawca musi podjąć odpowiednie kroki, mające na celu poprawę opisanej sytuacji; należą do nich:
• zagwarantowanie środków ochrony indywidualnej (np. wkładek przeciwhałasowych czy nauszników),
• dopasowanie środowiska pracy do dużego natężenia dźwięków (np. poprzez stosowanie obudowy dźwiękochłonnej czy ekranów akustycznych),
• skrócenie czasu pracy,
• pracodawca ma obowiązek dbać o swoich pracowników, m.in. poprzez zapewnienie im dostępu do regularnych badań słuchu.

Jak uchronić się przed hałasem?

Na hałas narażeni jesteśmy nie tylko w miejscu pracy. Wiedzę na temat jego szkodliwości powinien posiadać zatem każdy z nas. Niestety, niewiele osób zdaje sobie sprawę z tego, jak szkodliwe jest duże natężenie dźwięków, docierających codziennie do naszych uszu. Świadomość jest więc pierwszym krokiem w profilaktyce. Co jeszcze możemy zrobić, aby uniknąć szkodliwego działania hałasu?

Przede wszystkim, warto nieco wyciszyć nasze otoczenie. W tym celu należy zrezygnować z maksymalnego podkręcania głośności telewizora oraz z głośnego słuchania muzyki. Chociaż czynności te często uznajemy za formę relaksu, nasz organizm dużo bardziej doceni chwilę ciszy.

Bardzo ważne są również profilaktyczne badania słuchu. Regularne kontrole pozwolą nam na monitorowanie stanu naszego zdrowia, a razie potrzeby na podjęcie odpowiedniego leczenia, zaleconego przez lekarza.