Alergia jest jednym z najczęściej występujących schorzeń na świecie – to choroba cywilizacyjna. Szacuje się, że około 15 milionów ludzi w Polsce ma różnego typu alergie. U 4 milionów z nich występuje astma będąca powikłaniem alergii. Jeżeli w okresie wiosennym zauważamy u siebie przewlekły katar lub duszności, a po wyjściu na zewnątrz pojawia się problem z łzawieniem oczu, warto wykonać testy, żeby sprawdzić czy rzeczywiście jest się alergikiem.

Alergia

Alergia nazywana inaczej uczuleniem to nadmierna, nieprawidłowa reakcja układu immunologicznego na kontakt z niektórymi substancjami nieszkodliwymi dla zdrowych osób – alergenami. Alergenami mogą być zarówno produkty lub składniki produktów spożywczych np. cytrusy, truskawki, orzechy, mleko i przetwory mleczne, jajka czy gluten (alergeny pokarmowe), jak i pyłki roślin, roztocza, kurz, sierść zwierząt (alergeny wziewne), leki, jad owadów, a nawet kosmetyki lub materiały mające kontakt ze skórą np. wełna czy nikiel (alergeny kontaktowe).

Warto wspomnień, że alergia nie jest tym samym co nietolerancja, chociaż te pojęcia bywają używane wymiennie. Alergia to niewłaściwa reakcja układu odpornościowego, zaś nietolerancja to problem z trawieniem lub wchłanianiem składnika (np. laktozy) będąca efektem niedoboru substancji odpowiadającej za ten proces (w przypadku laktozy chodzi o enzym laktazę).

Wiosenna alergia – pyłki

W okresie wiosennym najczęściej obserwuje się reakcje alergiczne na pyłki roślin wiatropylnych. Uczulenie na pyłki, czyli pyłkowica, diagnozowane jest nawet u jednej czwartej populacji zamieszkujących kraje wysokorozwinięte. Co ważne, w tym przypadku objawy alergii pojawiają się w okresie pylenia roślin, na które ma się uczulenie. Ze względu na to, że pyłki mogą być przenoszone przez wiatr na duże odległości, a dodatkowo intensywność pyleń w kolejnych latach jest różna, połączenie symptomów z okresami pyleniami bywa utrudnione.

Najwięcej Polaków ma alergię na pyłki traw takich jak wiechlina, kostrzewa lub tymotka łąkowa, chwastów m.in. babki lancetowatej czy bylicy pospolitej oraz drzew w tym brzozy, jesionu, dębu, leszczyny i wierzby. Pierwsze pylenia rozpoczynają się już w lutym – olsza i leszczyna – i trwają do jesieni. W zależności od tego, na które z pyłków reaguje się alergią, symptomy mogą się utrzymywać przez jakiś czas, a w części przypadków występować nawet przez cały okres pylenia.

Objawy alergii

O jakich symptomach mowa? Do najbardziej charakterystycznych objawów alergii wiosennej należą: katar sienny – wodnista lub gęsta wydzielina z nosa, napady kichania i kaszlu, uczucie zatkanego nosa, świąd nosa, uszu, gardła, podniebienia i/lub oczu, upośledzenie węchu, spływanie wydzieliny po tylnej ściance gardła, obrzęk powiek, a także łzawienie, przekrwienie i obrzęk spojówek.

Testy alergiczne

Wymienione symptomy powinny skłonić pacjenta do wizyty u alergologa. Specjalista stawia diagnozę nie tylko na podstawie objawów, lecz także testów alergicznych. Istnieją cztery podstawowe rodzaje testów – skórne, naskórkowe płatkowe, z krwi oraz prowokacje. Zazwyczaj wykonuje się testy skórne punktowe lub śródskórne, ponieważ na ich podstawie można potwierdzić alergie wziewne, pokarmowe i na wybrane leki. Co ważne, tego typu testy przeprowadza się u dzieci powyżej 6. roku życia i u dorosłych.

U najmłodszych dzieci powyżej 6. miesiąca życia oraz osób przyjmujących leki mogące zaburzać wynik testów skórnych skuteczną metodą diagnostyczną jest wykonanie testów z krwi. Na podstawie próbki krwi określa się miano swoistych przeciwciał IgE przeciwko wybranym alergenom.

Jeszcze inny sposób to prowokacja, czyli ekspozycja na alergen. Wykonuje się je u osób z podejrzeniem alergii pokarmowych lub uczulonych na wiele różnych alergenów.

Ostatnim rodzajem testów są testy naskórkowe płatkowe przeprowadzane wyłącznie w przypadku alergii kontaktowych.

Jak sobie radzić z symptomami?

Jak wygląda leczenie alergii wiosennej? Jeżeli pacjent ma potwierdzoną alergię i objawy nieżytu nosa, przewlekle stosuje się glikokortykosteroidy w postaci kropli. Dodatkowo doustnie podaje się leki przeciwhistaminowe np. cetryzynę, lewocetryzynę czy loratadynę lub przeciwleukotrienowe osłabiające reakcję alergiczną. Czasami zaleca się preparaty z efedryną albo fenylefryną obkurczające naczynia błony śluzowej nosa – wówczas przyjmuje się je przez krótki okres. Przy objawach takich jak swędzenie i pieczenie oczu pomocne mogą być również krople nawilżające. Jednocześnie zaleca się ograniczenie ekspozycji na alergen na tyle, na ile to możliwe, a w wielu przypadkach również tak zwane odczulanie.