Refluks przełyku – jakie są przyczyny, możliwe badania i leczenie?

Powrót

Refluks przełyku to zespół dolegliwości, które wywołuje zarzucanie treści żołądkowej do przełyku, za co z reguły odpowiedzialne są dysfunkcje dolnego zwieracza przełyku. Najczęściej wymieniane objawy choroby to zgaga, pieczenie za mostkiem, kwaśne lub puste odbijanie się oraz ból w górnej części brzucha. Niektóre czynniki, np. palenie tytoniu czy Szacuje się, że od 5 do 10 procent mieszkańców krajów wysoko rozwiniętych cierpi na refluks. Diagnozuje się go zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet. Nieleczenie schorzenia może prowadzić do poważnych powikłań. Jakie są najczęstsze przyczyny choroby refluksowej przełyku i jak się ją leczy?

Spis treści:

  1. Czym jest choroba refluksowa przełyku?
  2. Przyczyny refluksu
  3. Objawy refluksu przełyku
  4. Refluks żołądkowo przełykowy — jak zdiagnozować?
  5. Leczenie refluksu żołądkowo przełykowego — na czym polega?
  6. Czym grozi nieleczona choroba refluksowa przełyku?
  7. Jak zapobiegać chorobie refluksowej?

Czym jest choroba refluksowa przełyku?

Choroba refluksowa przełyku nazywana w skrócie refluksem spowodowana jest zarzucaniem treści żołądkowej do przełyku. U osoby zdrowej mięsień znajdujący się pomiędzy przełykiem a żołądkiem (tzw. dolny zwieracz przełyku) rozkurcza się w trakcie połykania, żeby pokarm mógł trafić do żołądka i później szybko kurczy, aby zapobiec cofnięciu się jedzenia. Jeżeli staje się niewydolny, kurczy się zbyt wolno lub za słabo, czego efektem są zaburzenia połykania, a dokładniej powrót treści pokarmowej. Oprócz połkniętego pokarmu znajdują się w niej kwas solny i enzymy trawienne z żołądka, które wywołują uczucie pieczenia – zgagę oraz inne objawy choroby refluksowej.

Przyczyny refluksu

Jakie są najczęstsze przyczyny refluksu? Na rozwój refluksu ma wpływ nie tylko nieprawidłowa praca dolnego zwieracza przełyku – mięśnia, o którym wspomniano na początku, lecz także:

  • otyłość;
  • zaburzenia opróżniania żołądka;
  • ciąża.

Oprócz tego obserwuje się większe ryzyko wystąpienia refluksu u osób:

  • z cukrzycą,
  • mających zaburzenia hormonalne,
  • cierpiących na alergie pokarmowe,
  • z SIBO,
  • z nieodpowiednią florę jelitową,
  • mających twardzinę,
  • chorujących na choroby związane z przewlekłym nadużywaniem alkoholu.

Na wystąpienie refluksu mogą wpływać również:

  • przyjmowane leki, m.in. doustne środki antykoncepcyjne,
  • palenie papierosów;
  • preparaty stosowane w leczeniu nadciśnienia tętniczego, chorobie niedokrwiennej serca i chorób płuc,
  • przepuklina rozworu przełykowego.
Przyczyny refluksu
Przyczyny refluksu

Objawy refluksu przełyku

Kiedy można podejrzewać, że choruje się na refluks? Niepokojącymi objawami choroby refluksowej żołądka są:

  • często występująca zgaga,
  • puste lub kwaśne odbijania,
  • uczucie cofania się treści żołądkowej,
  • uczucie palenia za mostkiem,
  • zaburzenia połykania,
  • ból brzucha (górnej części).

Warto pamiętać, że symptomy nasilają się przy pochylaniu się, parciu lub leżeniu na wznak.

Oprócz tego zdarza się, że u niektórych pacjentów refluks daje objawy nietypowe takie jak:

  • suchy kaszel,
  • uczucie klusków w gardle,
  • zapalenie zatok przynosowych,
  • chrypkę,
  • ból w klatce piersiowej mylony z bólem pochodzenia sercowego.

Ponadto większe ryzyko wystąpienia choroby refluksowej przełyku ma związek z astmą, zapaleniami gardła i krtani oraz nawracającym zapaleniem ucha środkowego. Refluks może być też związany z alergiami pokarmowymi oraz z nieodpowiednią florą bakteryjną naszego układu trawiennego.

Refluks żołądkowo przełykowy — jak zdiagnozować?

Co można zrobić, żeby potwierdzić lub wykluczyć chorobę refluksową? Należy zgłosić się do gastrologa, który po przeprowadzeniu wywiadu zleci wykonanie odpowiednich badań układu pokarmowego i na podstawie ich wyników zdecyduje o właściwej terapii. Istnieją różne sposoby leczenia choroby refluksowej —najczęściej przy użyciu inhibitorów pompy protonowej. Po upływie około dwóch tygodni dolegliwości powinny się zmniejszyć.

Poza tym specjalista zazwyczaj kieruje pacjenta na gastroskopię, czyli badanie endoskopowe górnego odcinka przewodu pokarmowego. W trakcie gastroskopii wprowadza się przez usta elastyczną rurkę z kamerą i źródłem światła, dzięki którym da się obejrzeć dokładnie stan przełyku, żołądka oraz dwunastnicy. U osób mających refluks często w gastroskopii uwidocznione zostają uszkodzenia błony śluzowej przełyku — nadżerki. Jednocześnie podczas badania możliwe jest pobranie wycinków z błony śluzowej do badań histopatologicznych. Ten rodzaj endoskopii trwa około 30 minut i wykonuje się go w znieczuleniu miejscowym.

Sprawdź także nowoczesne metody nieinwazyjnych badań w kierunku SIBO, które jest częstą przyczyną wielu chorób układu trawiennego.

Leczenie refluksu żołądkowo przełykowego — na czym polega?

Leczenie farmakologiczne

Po potwierdzeniu choroby pacjentowi zleca się leki zobojętniające kwas solny – inhibitory pompy protonowej (IPP), np. omeprazol, rabeprazol albo lanzoprazol. W niektórych przypadkach dodatkowo stosuje się leki z grupy blokerów receptorów histaminowych H2 (łagodzą pobudzanie soków trawiennych) np. famotydynę.

W ostateczności wdrażane jest leczenie operacyjne. Wprowadza się je wtedy, gdy nawet maksymalne dawki leków nie przynoszą zadowalających rezultatów.

Leczenie niefarmakologiczne

Konieczna jest również modyfikacja dotychczasowego stylu życia. Chorzy na refluks powinni zwrócić szczególną uwagę na swoją dietę, a także:

  • Utrzymywać głowę wyżej podczas snu,
  • Unikać zaparć poprzez zdrową dietę i odpowiednie nawodnienie,
  • Po jedzeniu unikać intensywnego wysiłku fizycznego,
  • Zredukować stres,
  • Skonsultować się z lekarzem w sprawie przyjmowanych leków, które mogą wpływać na ciśnienie dolnego zwieracza przełyku,
  • Zrezygnować z używek takich jak alkohol i papierosy wywołujące nadmierne wydzielanie kwasu solnego.

Osoby z nadwagą i otyłością powinny rozważyć redukcję masy ciała w celu złagodzenia objawów zgagi.

Czym grozi nieleczona choroba refluksowa przełyku?

Nieleczona choroba refluksowa przełyku nie tylko zwiększa stopień nasilenia objawów, ale i prowadzi do innych poważnych konsekwencji zdrowotnych, do których należą:

  • Uszkodzenia przełyku — powtarzające się odczucie zgagi i wycofujący się kwas żołądkowy mogą powodować uszkodzenie błony śluzowej przełyku. W długotrwałym okresie może dojść do stanu zwanej ezofagitis, który charakteryzuje się zapaleniem i uszkodzeniem błony śluzowej przełyku. W niektórych przypadkach efektem takiego stanu mogą być wrzody żołądka czy zwężenie przełyku.
  • Przełyk Barretta — długotrwałe zapalenie przełyku może prowadzić do powstania zmian w błonie śluzowej przełyku, które nazywane są przełykiem Barretta. Wówczas istnieje większe ryzyko, iż rozwinie się rak gruczołowy przełyku.
  • Zapalenie gardła i krtani — kwas żołądkowy wznoszący się do gardła może powodować podrażnienie, ból i zapalenie gardła oraz krtani. Może to prowadzić do trudności w połykaniu, chrypki, kaszlu i uczucia zatkania w gardle.
  • Problemy z zębami — regularny kontakt kwasu żołądkowego z zębami może prowadzić do erozji szkliwa, co zwiększa ryzyko próchnicy i wrażliwości zębów.
  • Astma — zarzucanie treści żołądkowej może zaostrzać objawy astmy lub prowadzić do jej wystąpienia. Kwas żołądkowy, który dostaje się do dróg oddechowych, może podrażniać oskrzela i powodować skurcze oskrzelowe, czego efektem są problemy w oddychaniu, przewlekły kaszel, duszności, a także napady astmy.

Jak zapobiegać chorobie refluksowej?

Istotne jest wprowadzenie zdrowych nawyków żywieniowych oraz zmiana stylu życia:

  1. Unikanie spożywania dużych posiłków. Lepiej jeść mniej, a częściej!
  2. Ograniczenie spożycia tłustych i ciężkostrawnych potraw, które mogą stymulować wytwarzanie kwasu żołądkowego.
  3. Unikanie jedzenia tuż przed snem. Warto pozwolić sobie na co najmniej 2-3 godziny przerwy po ostatnim posiłku przed snem.
  4. Ograniczenie ilości spożywanego alkoholu, kawy, czekolady i pikantnych potraw, ponieważ mogą one powodować nasilenie objawów refluksu.
  5. Unikanie palenia papierosów, które może osłabić dolny zwieracz przełyku, sprzyjając chorobie refluksowej przełyku.

Bibliografia:

  1. Korzonek M., Dziergas A., Kuczyńska M., Choroba refluksowa przełyku (GERD) — problem wciąż aktualny, Via Medica, Wybrane problemy kliniczne, https://journals.viamedica.pl/forum_medycyny_rodzinnej/article/download/40478/27914 [dostęp online: 09.06.2023],
  2. Małecka-Panas E., Choroba refluksowa przełyku (refluks): przyczyny, objawy i leczenie, Medycyna Praktyczna dla pacjentów, https://www.mp.pl/pacjent/gastrologia/choroby/przelyk/50731,choroba-refluksowa-przelyku-refluks [dostęp online: 09.06.2023]
  3. Clarrett DM, Hachem C. Gastroesophageal Reflux Disease (GERD). Mo Med. 2018 May-Jun;115(3):214-218, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6140167/ [dostęp online: 09.06.2023]


Dodano: 16/08/2022
Autor
POLMED Zdrowie
POLMED Zdrowie
Najpopularniejsze artykuły w kategorii Badania
17/02/2022
Badania, Choroby
Reumatoidalne zapalenie stawów – jak rozpoznać wczesne objawy choroby? Leczenie RZS

Reumatoidalne zapalenie stawów to przewlekła postępująca choroba tkanki łącznej o podłożu autoimmunologicznym. Jej objawy nie są charakterystyczne, dlatego postawienie diagnozy bywa utrudnione. Trzeba jednak zrobić wszystko, żeby potwierdzić lub wykluczyć chorobę. Dlaczego to takie ważne? Ponieważ nieleczone RZS prowadzi do poważnych problemów nie tylko ze stawami, lecz także z innymi narządami.


19/12/2022
Dieta, Badania, Choroby
Wrzody żołądka i dwunastnicy – objawy, diagnostyka, leczenie

Wrzody żołądka i dwunastnicy to najczęstszą choroba przewodu pokarmowego. Wrzody są to ubytki w błonie śluzowej, zazwyczaj spowodowane błędami żywieniowymi, paleniem tytoniu, narażeniem na stres, zakażeniem Helicobacter pylori, przyjmowaniem niesteroidowych lub sterydowych leków przeciwzapalnych.
Według szacunków lekarzy, wrzody żołądka czy też dwunastnicy dotyczą 5-10 proc. populacji. 


kortyzol
29/06/2023
Badania
Kortyzolu czyli „hormon stresu”, ale czy tylko? Sprawdź, co jeszcze warto o nim wiedzieć

O kortyzolu mówi się, że jest „hormonem stresu” i to właśnie z takim określeniem jest często kojarzony.


Zapoznaj się z nasza ofertą
badanie
Diagnostyka prostaty
Niezbędnik każdego mężczyzny po 40-stce.

od 95 zł
badanie
Diagnostyka osteoporozy
Sprawdź czy Twoje kości są w dobrej formie.

od 95 zł
Promocja! teraz taniej o 20%
Pakiet badań
Serce pod kontrolą
Z miłości dla siebie!

od 83 zł
Więcej usług
Potrzebujesz pomocy?
Skontaktuj się z naszymi konsultantami.
Zapytaj o ofertę
Newsletter
Kup wizytę
Portal Pacjenta Portal Pracodawcy Platforma Medycyny Pracy Panel Agentów Ubezpieczeniowych Partner medyczny
Mam konto
Zaloguj się
Nie mam konta
Zarejestruj się